tag:blogger.com,1999:blog-14534933196052891132024-03-08T01:14:39.873-08:00kronolojik kuranparantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.comBlogger10125tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-6870322239065633312012-09-16T05:13:00.000-07:002012-09-16T05:13:20.307-07:00Abdullah Bini Abbas'ın Mushafının tertibi <b>Sûre sırasını ve âyet adedini gösterir cetvel<br />
cetvel-1</b><br />
<br />
<img src="http://kitap.mollacami.com/files/cetvel.JPG" /><br />
<br />
<img src="http://kitap.mollacami.com/files/cetvel-1.JPG" /><br />
<br />
<b>Nüzul sırasına göre tertiplenmiş bir cedveldir. Umum müfessirlerce bu tertip kabul edilmiştir ve Mushaflarda böylece işaret olunmuştur:<br />
cetvel-2</b><br />
<img src="http://kitap.mollacami.com/files/cetvel2.JPG" /><br />
<br />
<b>Kur'an hakkında bilhassa Alman ve İngiliz müsteşrikleri tarafından mü-teaddid eserler yazılmıştır. Kur'an'ın tarihine dair en mufassal eseri yazan Alman müsteşriki Th. Nöldeke olmuştur. 1862'de "Geschichte Des Qorans" isimli iki cild Kur'an tarihini neşretmiştir. Eser 1909-I, 1919-II.c. Schwally eliyle tekrar basılmıştır. Kitabın III. cildi O. Pretzel ve S. Bergstrasser taraflarından yazılarak 1938'de basılmıştır. Nöldeke bu eserinde Kur'an'ın nüzul sırasiyle tertibini gösterir. Bu tertibi beşinci asrı Hicrî ulemasından Ömer Bini Muhammedi Abdül Kâfi'nin Tarihül-Kur'an adlı eserinden almıştır. Bu eserin yazma bir nüshası Leyden kütüphanesindedir. Nöldeke'nin tertibi, İbni Abbas'ın nüzul sırasına göre yaptığı tertibin aynıdır. İngiliz papazlarından Rodwel de âyetleri nüzul tarihine göre tertip etmeye çalışmıştır.<br />
cetvel-3</b><br />
<br />
<img src="http://kitap.mollacami.com/files/cetvel-3.JPG" /><br />
<br />
<b>Abdullah Bini Abbas'ın Mushafının tertibi şöyle idi:<br />
cervel-4</b><br />
<img alt="http://kitap.mollacami.com/files/cetvel-4.JPG" src="http://kitap.mollacami.com/files/cetvel-4.JPG" style="cursor: -moz-zoom-out;" /><b> </b><br />
<br />
<b>uu </b>parantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-26845984670784606162012-09-16T03:30:00.000-07:002012-09-16T03:30:13.132-07:00sure sure nüzul sırası M.İslamoğluSurelerin sırası : 1- FATİHA SÛRESİ 2- ALAK SÛRESİ 3- MUZZEMMİL SÛRESİ 4- MUDDESSİR SÛRESİ 5- DUHA SÛRESİ 6- ŞERH SÛRESİ 7- KALEM SÛRESİ 8- TEKVİR SÛRESİ 9- A’LA SÛRESİ 10- LEYL SÛRESİ 11- FECR SÛRESİ 12- KADR SÛRESİ 13- ASR SÛRESİ 14- ADİYAT SÛRESİ 15- KEVSER SÛRESİ 16- TEKASÜR SÛRESİ 17- MAUN SÛRESİ 18- KÂFİRUN SÛRESİ 19- TEBBET SÛRESİ 20- FİL SÛRESİ 21- KUREYŞ SÛRESİ 22- KARİA SÛRESİ 23- FELAK SÛRESİ 24- NAS SÛRESİ 25- İHLAS SÛRESİ 26- NECM SÛRESİ 27- ABESE SÛRESİ 28- ŞEMS SÛRESİ 29- BURUC SÛRESİ 30- TÎN SÛRESİ 31- ZELZELE ÛRESİ 32- İNSAN SÛRESİ 33- KIYAMET SÛRESİ 34- HÜMEZE SÛRESİ 35- MURSELAT SÛRESİ 36- KAF SÛRESİ 37- BELED SÛRESİ 38- TARIK SÛRESİ 39- YASİN SÛRESİ 40- FURKAN SÛRESİ 41- RAHMAN SÛRESİ 42- FATIR SÛRESİ 43- MERYEM SÛRESİ 44- TAHA SÛRESİ 45- HAKKÂ SÛRESİ 46- MEARİC SÛRESİ 47- NEBE SÛRESİ 48- NAZİAT SÛRESİ 49- İNFİTAR SÛRESİ 50- VAKIA SÛRESİ 51- ŞUARA SÛRESİ 52- İNŞİKAK SÛRESİ 53- NEML SÛRESİ 4- KAMER SÛRESİ 55- SAD SÛRESİ 56- A’RAF SÛRESİ 57- SECDE SÛRESİ 58- RAD SÛRESİ 59- TUR SÛRESİ 60- MÜLK SÛRESİ 61- ĞAŞİYE SÛRESİ 62- KEHF SÛRESİ 63- CİN SÛRESİ 64- NUH SÛRESİ 65- İBRAHİM SÛRESİ 66- SAFFAT SÛRESİ 67- KASAS SÛRESİ 68- İSRA SÛRESİ 69- YUNUS SÛRESİ 70- HUD SÛRESİ 71- YUSUF SÛRESİ 72- HİCR SÛRESİ 73- ENAM SÛRESİ 74- NAHL SÛRESİ 75- LOKMAN SÛRESİ 76- SEBE SÛRESİ 77- ZÜMER SÛRESİ 78- MÜMİN SÛRESİ 79- ENBİYA SÛRESİ 80- MÜMİNUN SÛRESİ 81- FUSSİLET SÛRESİ 82- ŞURA SÛRESİ 83- ZUHRUF SÛRESİ 84- DUHAN SÛRESİ 85- CASİYE SÛRESİ 86- AHKAF SÛRESİ 87- ZARİYAT SÛRESİ 88- RUM SÛRESİ 89- ANKEBUT SÛRESİ 90- MUTAFFİFİN SÛRESİ 91- HAC SÛRESİ 92- MUHAMMED SÛRESİ 93- TEĞABUN SÛRESİ 94 BAKARA SÛRESİ 95- ENFAL SÛRESİ 96- HADİD SÛRESİ 97- NUR SÛRESİ 98- ALİ-İMRAN SÛRESİ 99- SAF SÛRESİ 100- CUMA SÛRESİ 101- BEYYİNE SÛRESİ 102- HAŞR SÛRESİ 103- MÜNAFİKUN SÛRESİ 104- MÜCADİLE SÛRESİ 105- AHZAP SÛRESİ 106- NİSA SÛRESİ 107- TALAK SÛRESİ 108- MAİDE SÛRESİ 109- MÜMTEHİNE SÛRESİ 110- FETİH SÛRESİ 11- NASR SÛRESİ 112- HUCURAT SÛRESİ 113- TAHRİM SÛRESİ 114- TEVBE SÛRESİparantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-77964550410660673532012-09-16T03:24:00.000-07:002012-09-16T03:24:06.026-07:00İniş sırasına göre yaşar nuri öztürk meali<a title="İniş Sırasına Göre Kuran Meali -Yaşar Nuri Öztürk" href="http://www.belgeler.com/blg/2xni/inis-sirasina-gore-kuran-meali-yasar-nuri-ozturk" style="margin: 12px auto 6px auto; font-family: Helvetica,Arial,Sans-serif; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; font-size: 14px; line-height: normal; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; -x-system-font: none; display: block; text-decoration: underline;">İniş Sırasına Göre Kuran Meali -Yaşar Nuri Öztürk</a><object id="blg_2xni" name="blg_2xni" height="600" width="100%" type="application/x-shockwave-flash" data="http://www.belgeler.com/ext/belgeler_v_e.swf" style="outline:none;" ><param name="movie" value="http://www.belgeler.com/ext/belgeler_v_e.swf" style="outline:none;" >/ext/belgeler_v_e.swf"><param name="wmode" value="opaque"><param name="bgcolor" value="#ffffff"><param name="allowFullScreen" value="true"><param name="allowScriptAccess" value="always"><param name="FlashVars" value="id=2xni&embed=true&key=4cce67a326b15d9b80fcf0e40afdcba3"><embed id="blg_2xni" name="blg_2xni" src="http://www.belgeler.com/ext/belgeler_v_e.swf?id=2xni&embed=true&key=4cce67a326b15d9b80fcf0e40afdcba3" type="application/x-shockwave-flash" allowscriptaccess="always" allowfullscreen="true" height="600" width="100%" wmode="opaque" bgcolor="#ffffff"></embed></object>parantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-29318941203250359562012-09-16T03:21:00.000-07:002012-09-16T03:21:13.245-07:00sure sure klasik nüzul sırası<span style="font-family: Georgia;"><span style="font-size: small;"><span style="color: darkslategrey;"><b>Kuran Surelerinin iniş sırası</b><br />
<br />
Sureler, Hz. Muhemmed'e vahiy edilme yerine göre de ikiye ayrılır. Mekke'de inen sureler Mekki'dir. Hicretten sonra Medine'de inen sureler de Medeni olarak isimlendirilir. Mekki surelerin sayısı 86, Medeni surelerse 28'dir.<br />
<br />
<span style="font-size: medium;"><span style="color: red;"><b>Mekki Sureler</b></span></span><b><br />
<br />
Sure Adı - İniş Sırası - Kuran'daki Sırası</b><br />
Alak Suresi - 1 - 96<br />
Kalem Suresi - 2 - 68<br />
Müzzemmil Suresi - 3 - 73<br />
Müddessir Suresi - 4 - 74<br />
Fatiha Suresi - 5 - 1<br />
Tebbet Suresi - 6 - 111<br />
Tekvir Suresi - 7 - 81<br />
A'la Suresi - 8 - 87<br />
Leyl Suresi - 9 - 92<br />
Fecr Suresi - 10 - 89<br />
Duha Suresi - 11 - 93<br />
İnşirah Suresi - 12 - 94<br />
Asr Suresi - 13 - 103<br />
Adiyat Suresi - 14 - 100<br />
Kevser Suresi - 15 - 108<br />
Tekasür Suresi - 16 - 102<br />
Ma'un Suresi - 17 - 107<br />
Kafirun Suresi - 18 - 109<br />
Fil Suresi - 19 - 105<br />
Felak Suresi - 20 - 113<br />
Nas Suresi - 21 - 114<br />
İhlas Suresi - 22 - 112<br />
Necm Suresi - 23 - 53<br />
Abese Suresi - 24 - 80<br />
Kadr Suresi - 25 - 97<br />
Şems Suresi - 26 - 91<br />
Büruc Suresi - 27 - 85<br />
Tin Suresi - 28 - 95<br />
Kureyş Suresi - 29 - 106<br />
Kari'a Suresi - 30 - 101<br />
Kıyame Suresi - 31 - 75<br />
Hümeze Suresi - 32 - 104<br />
Mürselat Suresi - 33 - 77<br />
Kaf Suresi - 34 - 50<br />
Beled Suresi - 35 - 90<br />
Tarık Suresi - 36 - 86<br />
Kamer Suresi - 37 - 54<br />
Sad Suresi - 38 - 38<br />
A'raf Suresi - 39 - 7<br />
Cin Suresi - 40 - 72<br />
Yasin Suresi - 41 - 36<br />
Furkan Suresi - 42 - 25<br />
Fatır Suresi - 43 - 35 - <br />
Meryem Suresi - 44 - 19<br />
Ta-Ha Suresi - 45 - 20<br />
Vakıa Suresi - 46 - 56<br />
Şu'arâ Suresi - 47 - 26<br />
Neml Suresi - 48 - 27<br />
Kasas Suresi - 49 - 28<br />
İsra Suresi - 50 - 17<br />
Yunus Suresi - 51 - 10<br />
Hud Suresi - 52 - 11<br />
Yusuf Suresi - 53 - 12<br />
Hicr Suresi - 54 - 15<br />
En'am Suresi - 55 - 6<br />
Saffat Suresi - 56 - 37<br />
Lokman Suresi - 57 - 31<br />
Sebe Suresi - 58 - 34<br />
Zümer Suresi - 59 - 39<br />
Mü'min Suresi - 60 - 40<br />
Fussilet Suresi - 61 - 41<br />
Şura Suresi - 62 - 42<br />
Zuhruf Suresi - 63 - 43<br />
Duhan Suresi - 64 - 44<br />
Casiye Suresi - 65 - 45<br />
Ahkaf Suresi - 66 - 46<br />
Zariyat Suresi - 67 - 51<br />
Gaşiye Suresi - 68 - 88<br />
Kehf Suresi - 69 - 18<br />
Nahl Suresi - 70 - 16<br />
Nuh Suresi - 71 - 71<br />
İbrahim Suresi - 72 - 14<br />
Enbiya Suresi - 73 - 21<br />
Mü'minun Suresi - 74 - 23<br />
Secde Suresi - 75 - 32<br />
Tur Suresi - 76 - 52<br />
Mülk Suresi - 77 - 67<br />
Hakka Suresi - 78 - 69<br />
Me'aric Suresi - 79 - 70<br />
Nebe Suresi - 80 - 78<br />
Nazi'at Suresi - 81 - 79<br />
İnfitar Suresi - 82 - 82<br />
İnşikak Suresi - 83 - 84<br />
Rum Suresi - 84 - 30<br />
Ankebut Suresi - 85 - 29<br />
Mutaffifin Suresi - 86 - 83<br />
<br />
<b><span style="font-size: medium;"><span style="color: red;">Medeni Sureler</span></span><br />
<br />
Sure Adı - İniş Sırası - Kuran'daki Sırası</b><br />
Bakara Suresi - 87 - 2<br />
Enfal Suresi - 88 - 8<br />
Al-i İmran Suresi - 89 - 3<br />
Ahzab Suresi - 90 - 33<br />
Mümtehine Suresi - 91 - 60<br />
Nisa Suresi - 92 - 4<br />
Zilzal Suresi - 93 - 99<br />
Hadid Suresi - 94 - 57<br />
Muhammed Suresi - 95 - 47<br />
Ra'd Suresi - 96 - 13<br />
Rahman Suresi - 97 - 55<br />
İnsan Suresi - 98 - 76<br />
Talak Suresi - 99 - 65<br />
Beyyine Suresi - 100 - 98<br />
Haşr Suresi - 101 - 59<br />
Nur Suresi - 102 - 24<br />
Hac Suresi - 103 - 22<br />
Münafikun Suresi - 104 - 63<br />
Mücadele Suresi - 105 - 58<br />
Hucurat Suresi - 106 - 49<br />
Tahrim Suresi - 107 - 66<br />
Teğabun Suresi - 108 - 64<br />
Saff Suresi - 109 - 61<br />
Cuma Suresi - 110 - 62<br />
Fetih Suresi - 111 - 48<br />
Maide Suresi - 112 - 5<br />
Tevbe Suresi - 113 - 9<br />
Nasr Suresi - 114 - 110</span></span></span>parantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-19421436539988054862012-09-16T03:16:00.003-07:002012-09-16T03:16:48.018-07:00HZ.PEYGAMBER DEVRİ KRONOLOJİSİ<h3>HZ.PEYGAMBER DEVRİ KRONOLOJİSİ</h3><a href="http://kuranveinsan.blogcu.com/hz-peygamber-devri-kronolojisi/9931860#edittitle" id="edittitle" name="edittile"></a> <div class="color-454545 mb10 entrycontent"> </div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">RİSÂLET ÖNCESİ </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran 569- Muhammed b. Abdullah'ın doğumu Ağustos 569- Muhammed b. Abdullah'ın süt anneye verilişi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">573- Muhammed b. Abdullah'ın Medine'ye dönmesi ve annesi Amine'nin yanında kalmaya başlaması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">575- Amine'nin vefatı ve Muhammed b. Abdullah'ın dedesi Abdulmuttalib'in ya¬nında kalmaya başlaması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">577- Abdulmuttalib'in ölümü ve Muhammed b. Abdullah'ın amcası Ebü Talib'in yanında kalmaya başlaması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">581- Muhammed b. Abdullah'ın amcası Ebû Talib ile birlikte Busrâ'ya gitmesi Muhammed b. Abdullah'ın amcası Zubeyr ile Yemen bölgesine gitmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">589/590- Muhammed b. Abdullah'ın 4. Ficar savaşma katılması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">590- Muhammed b. Abdullah'ın Hılfu'l Füdûl grubunun üyesi oluşu </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">593 - Muhammed b. Abdullah'ın Esma bint-i Huveylid adına ticaretle uğraşması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">594- Muhammed b. Abdullah'ın Hatice bint-i Huveylid adına ticaret için Suriye </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">bölgesine gitmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">595- Muhammed b. Abdullah'ın Hatice bint-i Huveylid ile evlenmesi (595-607)- Muhammed b. Abdullah'ın ticari amaçlarla Suriye, Umman ve Ye¬men bölgelerine gitmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">605- Kabe'nin tamir edilmesi ve Muhammed b. Abdullah'ın Mekke'nin seçkin aileleri arasında hakem oluşu </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">606- Muhammed b. Abdullah'ın ticareti bırakması ve münzeviliğe meyletmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran-Aralık 609- Muhammed b. Abdullah'ın, altı ay süren ve çevresinde ger¬çekleşen bir dizi gariplikler yaşaması. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">22 Aralık 609 / 1 Ocak 610- Muhammed b. Abdullah'a bir peygamber olarak se¬çildiğinin bildirilmesi ve Alâk sûresinin ilk ayetlerinin vahyolunması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">610-613 - Bir peygamber olarak seçildiğini öğrenen Resûlüllah'm vahiy bekleme¬si, fakat vahyin gelmemesi (Fetret- vahiy devri) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">RÎSÂLET SÜRECİ </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mekke Dönemi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">613-615- Bireysel davet dönemi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">616- Kitlesel davetin başlaması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">616/617- Müşriklerin müminlere yönelik baskı ve şiddet uygulamaları. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart- 617- Birinci Habeşistan hicreti </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran 617- Birinci Habeşistan hicretine katılan müminlerin Mekke'ye dönüşleri </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Eylül (?) 617- ikinci Habeşistan hicreti </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Eylül/Ekim 617- Hamza ve Ömer'in Müslüman olmaları </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">618- Müşrik liderlerin Resulüllah ile anlaşma girişimleri </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">618-620- Müminlerin boykot edilmeleri </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 620- Hz. Hatice ve Ebû Talib'in vefatı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">621 (ilk aylar)- Resulüllah'ın Taif yolculuğu </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">621 (ilk aylar)- Miraç mucizesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran/Temmuz 621- Birinci Akabe biati </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran/Temmuz 622- îkinci Akabe biati </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Medine Dönemi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicrî 1.Y1l </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">16 Temmuz 622- Hicretin Başlaması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">9 Eylül 622- Dâru'n Nedve'de Resulüllah'a yönelik suikast kararının alındığı top¬lantının tertip edilmesi. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">9/10 Eylül 622- Gece vakti Resulüllah'ın evinin kuşatılması ve Resulüllah'ın evin¬den ayrılması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">10-12 Eylül 622- Medine'ye doğru yola çıkmadan önce Sevr mağarasında bekleyiş </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">13 Eylül 622- Medine'ye hareket ediş </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">21 Eylül 622- Medine'ye (Küba) varış </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">21-25 Eylül 622- Küba mescidinin inşası </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">25 Eylül 622- İlk Cuma namazı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">25 Ekim 622- Namazın düzenlenmesi (öğle, ikindi ve yatsının 4 rekat yapılması) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 623- Muhacir ile Ensâr arasında kardeşliğin tesisi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">îlk aylar- 623- Medine islâm Devleti'nin anayasasının yazılması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">ilk aylar- 623- Medine'nin imarı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">İlk aylar- 623- Pazar yeri tahsis edilmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Şubat- 623- Savaşa izin verilmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 623- Hz. Hamza komutasında Sifül Bahr (îs) harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Nisan 623 - Mescid-i Nebinin inşası </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Nisan 623- Ubeyde b. Haris komutasında Râbig harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mayıs 623- Sâ'd b. Ebî Vakkâs komutasında Harrâr harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicrî 2. Yil </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">15 Temmuz 623- Resulüllah'ın Aşure orucu tutması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ağustos 623: Ebvâ (Veddân) gazvesi (Çıkış: 16 Ağustos 623) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">29 Ağustos 623- Hz. Ali ile Fâtıma'nm nikahlanması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Eylül 623- I. Bedir (Safevan) harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Eylül 623- Buvât harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Kasım 623- Uşeyre harekâtı (Çıkış: 31 Ekim) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Kasım 623- ZüTu Seyre harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 624- Kıblenin değişmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 624- Ezanın tahsisi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 624- Nahle harekâtı (Savaş : 27 Ocak) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Şubat 624- Yenbu harekâtı (Çıkış: 29 Ocak) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">12 Şubat 624- Cüveyne harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">26 Şubat 624- Orucun farz kılınması Mart 624- ilk teravih namazının kılınması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">14 Mart 624- Bedir Savaşı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 624- Hz. Rukiyye'nin (Resulüllah'm kızı) vefatı (Bedir sonrası) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">25 Mart 624- Fitrenin emredilmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">27 Mart 624- ilk Ramazan bayramı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">27 Mart - 18 Nisan 624- Karkaratülküdr harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">20 Nisan 624 - Kaynukalarm ablukaya alınması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">8 Mayıs 624 - Kaynukalarm Medine'den kovulmaları </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">29 Mayıs - 4 Haziran 624- Sevîk gazvesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">5 Haziran 624- ilk Kurban bayramı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran 624- Osman b. Maz'ûn'un vefatı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicrî 3. Yıl </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">23 Ağustos (Çıkış tarihi)- Zûemer harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">25 Ağustos 624- Ka'b b. Eşrefin öldürülüşü </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Eylül 624- Buhran harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">8 Kasım 624 (Çıkış, tarihi)- Karede harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 625 - Resulüllah'm Hz. Hafsa ile evlenmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Şubat 625 - Resulûllah'ın Hz. Zeyneb ile evlenmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">2 Mart 625- Hz. Hasan'ın doğumu </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">30 Mart 625- Uhud Savaşı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">2-6 Nisan 625- Hamrâülesed harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicrî 4. Yıl </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran 625-Katan harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran 625-Nübeyh harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ağustos 625-Maûna katliamı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ağustos 625-Recî Katliamı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">23 Ağustos- 15 Eylül 625-Nadir kuşatması ve Nadirlerin Medine'den kovulmaları </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Eylül 625-îçkinin haram kılınması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ekim 625-Abdullah'ın vefatı (Resulûllah'ın torunu) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">10 Ocak 626-Hz. Hüseyin'in doğumu </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 626-Bedir harekât </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicrî 5. YIL </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">12 Haziran 626 - Zatü'r Rika harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">25 Ağustos-18 Eylül 626- Dûmetülcendel harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 626- Müzeyne heyetinin Medine'ye gelişi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 626- Sâ'd b. Bekr heyetinin Medine'ye gelişi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 627- Müreysi harekâtı Ocak 627- Teyemmüm'e izin verilmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak/Şubat 627- Hz. Aişe'ye iftira atılması (Ifk hadisesi) Mart 627- Hendek Savaşı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Nisan 627- Kurayza Kuşatması ve Kurayzalarm Medine'den kovulmaları </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicrî 6. Yıl </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran 627- Dariyye/el-Kurtâ harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Temmuz 627- Lihyan harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ağustos 627- Gabe harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ağustos 627- Gamre harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ağustos 627- Zû'l Kassa harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Eylül 627- Cemum harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Eylül 627- İs harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ekim 627- Tarif harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Kasım 627- Vadi'l Kura harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 627- Dümet el-Cendel harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 627- Medyen harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 627- Fedek harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 628- Benî Fezâriyye harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Şubat 628- Benî Ureyne harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">13 Mart 628- Medine'den çıkış (Umre için) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Nisan 628- Hudeybiye anlaşması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">10 Mayıs 628- Medine'ye dönüş (Hudeybiye dönüşü)</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mayıs 628- Bazı kral ve valilere İslâm'a davet mektubu gönderilmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicrî 7. Yıl </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">17 Haziran 628- Hayber'in fethi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 628- Türaba harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 628- Necid harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 629- Meyfea harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Şubat 629- Cinâb harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">2 Mart 629- Kaza Umresi için Medine'den ayrılış </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Nisan 629- Kaza Umresi sonrası Medine'ye dönüş </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicrî 8. Yıl </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mayıs 629- Benî Süleynı harekâtı Mayıs </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">629- Hz. Zeyneb'in vefatı (Resulüllafrın kızı) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">31 Mayıs 629- Kureyş'in üç ünlü liderinin; </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Halid b. Velid, Amr b. Âs ve Osman b Talha'nm </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Müslüman olmak için Medine'ye gelmeleri </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran 629- Kedîd harekâtı Haziran </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">629- Fedek harekâtı Temmuz </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">629- Zâtüaflah harekâtı Temmuz </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">629- Siyy harekâtı Eylül 629- Mûte Savaşı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ekim 629- Zâtü's Selâsil harekâtı Ekim </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">629- Gâbe (Hadıra) harekâtı Kasım </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">629- Habat harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 629- Kureyş'in müttefiklerinin </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hudeybiye anlaşmasını ihlâl etmeleri ve Ebû Süfyan'm anlaşmayı devam ettirmek için Medine'ye gelişi. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 629- Izâm harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">11 Ocak 630- Mekke'nin Fethi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">17 Ocak 630- Halid b. Velid'in Nahle'deki Uzza putunu imha etmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 630- Amr b. As'm Ruhât'taki Süvâ putunu imha etmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 630- Sâ'd b. Zeyd'in Müşellel'deki Menât putunu imha etmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 630- Yelemlem harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 630- Benî Cezime harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">4 Şubat 630- Huneyn (Hevâzin) Savaşı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Şubat 630- Taif in kuşatılması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 630- Umre ve Medine'ye dönüş </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 630- Benî Bahile temsilcilerinin Medine'ye gelişi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 630- Bahreyn yönetimiyle anlaşma imzalanması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 630- Benî Salebe temsilcilerinin Medine'ye gelişi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 630- San'a harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 630- Hadramut harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 630- Suda kabilesinin temsilcilerinin Medine'ye geüşi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hîcri 9. Yıl </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Nisan 630- 14 Nisan 632- Harkh kabilelerin temsilcilerinin peş peşe Medine'ye gelişleri (Son Heyet Yemenli Benî Nah kabilesinin temsilcileridir. 100 ki¬şiyle geldiler) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mayıs 630- Farklı yerleşim merkezlerine zekât memurlarının gönderilmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mayıs 630- Benî Temim harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mayıs 630- Tebâle harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Haziran 630- Kuratâ harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Temmuz 630- Habeşli bir gruba karşı yürütülen harekât </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Temmuz 630- Hz. Ali'nin Tay kabilesinin putu el-Fils'ü imha etmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Temmuz 630- Cinâb harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Eylül 630- Ümmü Gülsüm'ün vefatı (Resulüllah'm kızı) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ekim 630- Habeş Necaşi'si Ashame'nin gıyabî cenaze namazının kılınması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Kasım-Arahk 630- Tebük Seferi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 631- Dırar mescidinin yıkılması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ocak 631- Faizin yasaklanması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Şubat 631- Münafıkların reisi Abdullah b. Ubeyy'in ölümü </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 631- Hz. Ebû Bekir'in Hac emirliği </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicrî 10. YİL </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">17 Haziran 631- İbrahim'in vefatı (Resulüllah'ın oğlu) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Temmuz 631- Benî Haris harekâtı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Kasım 631- Hatem b. Adî'nin Müslüman olmak için Medine'ye gelişi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 631- Hz. Ali'nin Yemen'e gidişi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 631- Cerîr b. Abdullah'ın Zülhalasa putunu ve mabedini imha etmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Aralık 631- Resulüllah'm 20 gün itikafa çekilmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">23 Şubat 632- Veda haccı için Medine'den çıkış </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">2 Mart 632- Veda haccı için Mekke'ye giriş </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">26 Mart 632- Resulûllah'ın Gadir-i Hum'da bir konuşma yapması ve Hz. Ali ile il¬gili açıklamalarda bulunması. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Mart 632- Esved b. Ansı, Müseylime ve Tulayha b. Huveylid'in peygamberlik id¬diasında bulunmaları ve isyan etmeleri </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hîcrî 11. Yıl </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">23 Mayıs 632-Suriye harekâtı için hazırlıklara başlanması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">24 Mayıs 632- Üsâme b. Zeyd'in Suriye harekâtı için hazırlanan orduya kumandan tayin edilmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">25 Mayıs 632- Resulüllah'm hastalanması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">26 Mayıs 632- Resulüllah'm Usâme'ye sancak vermesi ve ordunun toplanmaya başlaması </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">6 Haziran 632- Resulüllah'm Usânıe'nin komutanlığına itirazları reddetmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">7 Haziran 632- Ordunun Suriye harekâtı için yola çıkışı </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">7 Haziran 632- Peygamberlik iddiasında bulunan Esved el-Ansî'nin öldürülmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">8 Haziran 632- Resulüllah'm vefatı ve ordunun geri dönüşü 8 Haziran </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">632- Hz. Ebû Bekir'in halife seçilmesi </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">10 Haziran 632- Resulüllah'm toprağa verilmesi 26 Haziran </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">632- Üsâme ordunun yola -çıkışı </span></div><div style="border-color: -moz-use-text-color -moz-use-text-color windowtext; border-style: none none solid; border-width: medium medium 1pt; padding: 0cm 0cm 1pt;"> <div class="MsoNormal" style="border: medium none; margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0cm;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">(Hz.Muhammed hayatı ve İslama Daveti,Celalettin VATANDAŞ,Pınar yay.)</span></div></div>parantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-81020900551313390232012-09-16T03:12:00.001-07:002012-09-16T03:12:36.245-07:00Bazerganın yöntemi ile kuranın nüzul süreci<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">MEKKE DÖNEMİ</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;"> </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 1.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Alak 1-5/Müddessir 1-7/Asr 1-2/Zariyat 1-6/Tekasür 1-2/Tur 1-8/İhlas tamamı/Gaşiye 1-5,8-16/Tarık 11-17/İnfitar 1-5/Şems:1-10/Kevser tamamı/A’la 1-9/Buruc 1-7,12-22/Tekvir tamamı</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 2.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">İnşirah tamamı/Duha tamamı/Nas tamamı/Naziat 1-26/Müddessir 8-10/Ley tamamı/Maun tamamı/Şems 11-15/Mürselat tamamı/Nebe 1-36/Müddessir 11-30,34-56/Kureyş tamamı/Necm 1-25/Fecr 1-13,28-30/İnşikak tamamı/Abese tamamı/Hümeze tamamı/Kafirun tamamı</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 3.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Alak 6-19/Gaşiye 17-26,6-7/Kıyamet 7-13,20-40/Tin tamamı/Kıyamet 1-6,11-19/Vakıa tamamı/Rahman 1-27/A’la 7,10-19/Fatiha tamamı/Adiyat tamamı/Hakka 38-52/Naziat 27-46/Tebbet tamamı/Felak tamamı/Beled tamamı/Tekasür 3-8/Fil tamamı/Kalem 1-16/Fecr 14-27/Zilzal tamamı/Tarık 1-10/Necm 34-62/Karia tamamı/Saffat tamamı/İnfitar 6-19/Hakka 1-3,13-37/Mearic 19-44/Mutaffifin tamamı/Duhan 43-59/Müminun 1-11/Şuara 52-145</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 4.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Şuara146-227/Sad 67-88/Hicr 1-5,49-99/Hakka 4-12/Kadr tamamı/Zariyat 7-60/Kamer tamamı/Kalem 17-52/Duhan 1-42/Mearic 1-4/Tur 9-28/Zuhruf 66-78/Nuh tamamı/Rahman 28-45,6,7,78/Müzzemmil 1-19/Taha 1-54/Meryem 76-98/Tur 29-49/Hicr 6-20</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 5.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicr21-48/Şuara 1-51/İnsan tamamı/Sad 1-24,29-66/Kaf tamamı/Yasin tamamı/Asr 3/Müminun 12-118/Fussilet 1-7/Zuhruf 1-28</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 6.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Zuhruf29-65,78-89/Ahzab 1-3,7-8,41-48,63-68/Enbiya tamamı/Cin tamamı/Nebe 37-40/Buruc 8-11/Meryem 1-34(16 hariç),42-75(59 hariç)/Beyine tamamı/Lokman 1-10/Rum 1-26/Furkan 1-30</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 7.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Furkan 31-77/Taha 55-135/Mülk tamamı/İbrahim 43-52/Meryem 35-41,16,39/Nahl -34,43-66,100-107,121-128/Kehf 1-7,59-110/Bakara 1-19</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 8.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Bakara148-152,154-158,200-205,245-246/Secde tamamı/Müddessir 31-34/İsra 9-50,63-67,73-83,103-111/Neml tamamı/Zümer 30-38,54-66/Casiye tamamı/Tegabün 1-2</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 9.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Tegabün 8-18/Hud tamamı/Fussilet 8-36/Rum 27-60/İsra 1-8,84-102/A’raf 57-80</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 10.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">A’raf 81-154,176-206/Nur 45-56/Hac 18-30,43-68/En’am 1-30,74-82,105-107/Ankebut 1-43</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 11.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ankebut 44-69/Sebe 10-39/Yunus 72-109/Yusuf tamamı/Kasas 1-17</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 12.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Kasas18-46,85-88/Müzzemmil 20/Mümin 7-53,63-85/Necm 26-33/Sad 25-28/Kehf 28-58/Lokman 11-34/İbrahim 1-40(6 ve 36 hariç)</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Vahyin 13.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">İbrahim 41-42/Şura tamamı</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 1.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Bakara 28-37,186-191/Fatır 4-45(9,13 ve 19 hariç)/Zümer 1-29,39-53/Muhammed tamamı/Enfal 1-44</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 2.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Enfal 45-75/Saf tamamı/Fussilet 37-54/İsra 55-62,68-72/Ahkaf 1-13,26-27/Nahl 35-42,67-91,108-120/Maide 1-14,23-29,37-44/Cum’a tamamı/Al-i İmran 30-78</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 3.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Al-i İmran 79-176/Münafikun tamamı/Hac 1-17,31-42,69-78/Al-i İmran 1-29,177-200/A’raf 1-22</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 4.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">A’raf 23-56,155-175/Haşr tamamı/Zümer 67-75/Sebe 1-9/Tevbe 38-71/Yunus 1-71</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 5.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hadid tamamı/Nahl 91-99/Nur 1-34/Bakara 38-147/Ahzab 4-6</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Hicretin 6.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ahzab 9-16,17-40,48-52,56-62,69-73/Nisa 47-60,130-173/En’am 31-73,83-104,118-134,155-164/Ra’d 1-5</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 7.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ra’d 6-43/Tevbe 72-129/Feth tamamı/Talak 8-12/Maide 56-88/Hucurat tamamı/Kasas 76-80,81-84</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 8.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Kasas Nisa 1-45,61-125/Kehf 8-27/Tevbe 1-37/Ahkaf 14-25</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 9.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Ahkaf 28-35/Nasr tamamı/İbrahim 6,36/Mücadele tamamı/Maide 30-36,89-120/Bakara 19-27</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 10.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Bakara153,160-185,192-199,206-243,255,263-275,276-283,244,159,247-254/Mümtahine tamamı/Fatır 1-3,9,12,19/Tahrim tamamı/En’am 135-154/Talak 1-7/Nisa 46,174,126-129/Nur 35-44,57-64/Maide 15-22,45-55/Bakara 256-262</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">.Hicretin 11.Yılı:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">Bakara 284-286/Ahzab 53-55/Maide 1-9.</span></div><div style="border-color: -moz-use-text-color -moz-use-text-color windowtext; border-style: none none solid; border-width: medium medium 1pt; padding: 0cm 0cm 1pt;"> <div class="MsoNormal" style="border: medium none; margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0cm; text-align: justify;"> <span style="color: black; font-family: Times New Roman; font-size: small;">(Kuranın Nüzul Süreci,Mehdi Bazergan,Fecr y.)</span></div></div>parantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-70747822050998386172012-09-16T02:45:00.002-07:002012-09-16T02:45:32.015-07:00KUR’AN-IN NÜZUL SÜRECİ VE METİNLEŞMESİ <strong>KUR’AN-IN NÜZUL SÜRECİ VE METİNLEŞMESİ </strong><br />
<br />
<strong>NÜZUL SÜRECİ: VAHİY</strong><br />
<strong>Vahyin Tanımı</strong><br />
Vahy , v-h-y- kelimesinin masdarı olup sözlükte;<br />
<br />
<ul><li>Gizli ve süratli bir şekilde bildirmek</li>
<li>Seslenmek</li>
<li>Gizli konuşmak</li>
<li>Fısıldamak</li>
<li>Emretmek</li>
<li>Telkin etmek</li>
<li>İlham etmek</li>
<li>İşaret etmek</li>
<li>Yazı yazmak</li>
<li>Bir şeyi başkasına intikal ettirmek</li>
<li>Elçi göndermek ve</li>
<li>İçgüdü anlamlarına gelmektedir.</li>
</ul><br />
<strong>Vahyin terim anlamı ise</strong>; “Yüce Allah’ın insanlara ulaştırılması istediği mesajlarını peygamberlerine, alışılmışın dışında gizli bir yolla süratli bir şekilde bildirmesidir”<br />
<br />
<strong>Vahyin Başlangıcı</strong><br />
<strong> </strong>Vahyin başlangıcı ile ilgili olarak Hz. Aişe; Rasulullah’ın ilk vahiy başlangıcının uyku da rüyay-ı sadıka yani doğru rüya görmekle olduğunu söylemiştir.Bu durum Rasulullah’a hira mağarasında vahiy gelinceye kadar devam etti.bir gün O’na melek gelip “Oku” dedi….(Alak Suresi, 1-5)<br />
<br />
İlk vahiyden sonra vahiy bir müddet kesildi. Vahyin bir müddet kesilmesinden sonra ilk defa Müddessir suresinin baş tarafının nazil olduğu rivayet edilmektedir.<br />
<br />
<strong>Vahyin</strong> <strong>Keyfiyeti</strong><br />
Peygamber (elçi) ile kendilerine tebliğde bulunulanlar (muhatab) arasında iletişimin sağlanabilmesi için şu iki şartın olması gerekir:<br />
<br />
1. Mahiyet/ontolojik olarak eşit yani aynı seviyede olunmalı<br />
2. Aralarında ortak bir dil/anlaşma vasıtası bulunmalıdır.<br />
<br />
<strong>Vahyin Çeşitleri</strong><br />
İslam alimleri vahyi,metlüv (okunan) ve gayr-i metlüv (okunmayan) olarak ikiye ayırmışlardır.Cüveyni ‘nin taksimi şöyledir;<br />
<br />
<ol start="1"><li>Allah Teala Cebrail (a.s)’mı “Allah şöyle yapmanı emrediyor” diye Resulüne gönderir. Cebrail (a.s)’da Allah’ın dediklerini kavrayarak Hz. Peygambere gelir ve Rabbinin söylediklerini mana olarak O’na iletir.(hadis/sünnet)</li>
<li>Allah Teala Cebrail (a.s)’ma “Bu kitabı/metni Peygambere aynen oku” diye emreder;Cebrail (a.s)’da en ufak değişiklik yapmadan Allah’ın kelamını olduğu gibi Resulullah’a indirir. (Kur’an)</li>
</ol><br />
İslam düşüncesinde sünnetin vahiy kaynaklı olduğunu kabul edenler ekseriyeti teşkil etmektedir.<br />
<br />
<strong>Vahyin Geliş Şekilleri</strong><br />
<br />
<strong> </strong>Şura suresi 51. ayete göre vahiy 3 şekilde gerçekleşmiştir;<br />
<br />
<ol start="1"><li>Allah’ın mesajları direk peygamberinin kalbine bırakması/yerleştirmesi</li>
<li>Vahyi peygamberine bir perde arkasından vermesi</li>
<li>Bir meleği elçi olarak göndermesi</li>
</ol><br />
Resulullah’a vahyin geliş şekilleri;<br />
<br />
<ol start="1"><li><span style="text-decoration: underline;">Sadık rüyalar</span>;Şunu belirtmekte fayda var ki sadık rüya ile hiçbir ayet ve surenin inmediği bildirilmektedir.Sadık rüya Kur’an vahyi değil vahye hazırlık safhasıdır.</li>
<li><span style="text-decoration: underline;">Cebrail </span>(a.s)<span style="text-decoration: underline;">’ın asli surette görünerek vahiy getirmesi.</span></li>
<li><span style="text-decoration: underline;">Cebrail </span>(a.s)<span style="text-decoration: underline;">’ın görünmeden çıngırak sesine benzer bir ses ile vahyi getirmesi</span></li>
<li><span style="text-decoration: underline;">Uyanık iken meleğin vahyi kalbine ilka etmesi</span></li>
<li><span style="text-decoration: underline;">Cebrail </span>(a.s)<span style="text-decoration: underline;">‘ın insan suretine girerek vahiy getirmesi</span></li>
</ol><br />
<strong>Vahiy Esnasında Görünen Haller</strong><br />
<ol start="1"><li>En soğuk günlerde bile alnının terlemesi</li>
<li>Üzerine ağırlığın çökmesi</li>
<li>Bazen horultuya bazen de arı uğultusuna benzer bir ses işitilmesi</li>
<li>Sırt üstü yatarak üzerinin örtülmesi ve yüzünün kızarması</li>
<li>Bunlardan başka vahiy esnasında Resulullah’ın uykusu gelir vücudu kaskatı kesilir ve ağırlaşır, üzerine sekinet iner, gözlerini belli bir noktaya dikerdi.</li>
</ol><br />
<strong>Vahiy ile ilham arasındaki farklar;</strong><br />
<ol start="1"><li>Peygamberler kendilerine inen vahyin Allah tarafından olduğunu kesin olarak bilirler. İlhamın kaynağı belli olmadığı için onu alanlar onun nereden geldiğini bilmezler.</li>
<li>Vahiy vasıtalı ilham ise vasıtası olarak tecelli eder</li>
<li>Vahiy olayı son bulmuştur, ilham ise devam etmektedir</li>
<li>Vahiy bağlayıcı ilham ise değildir</li>
<li>Vahiy umumi ve külli ,İlham ise hususi ve cüz’idir</li>
<li>Vahiy yolu ile elde edilen bilgiler birbirleriyle çelişmez İlham ile elde edilenler ise çelişebilir.</li>
</ol><br />
<strong>Vahiy Katipleri</strong><br />
Hz. Peygamber ümmi olduğundan kendisine gelen vahiyleri okuma-yazma bilen bir çok sahabeye yazdırmıştır. Mekke’de ilk vahiy katibi <strong>Abdullah b.Sa’d b. Ebi Sarh</strong>’tır. Medine’de <strong>Übeyy b. Kab</strong> ondan sonrada Zeyd b. Sabit ‘tir.Ali b. Ebi Talip’de vahiy katiplerindendir.<br />
<br />
<strong>Vahyin Yazıldığı Malzemeler</strong><br />
<ol start="1"><li>Hurma ağacının yaprakları ve kabukları</li>
<li>İnce beyaz taşlar</li>
<li>Kürek ve kaburga kemikleri</li>
<li>İşlenmemiş veya ince deri</li>
<li>Çanak çömlek parçaları</li>
<li>Tahtadan yapılmış levhalar</li>
<li>Bez parçaları</li>
</ol><br />
<strong>Vahye Ait Bazı Terimler</strong><br />
<br />
<strong>El-Hadari; </strong>Hz Peygamberin seferde ve misafirlikte bulunmadığı zamanlarda inen vahiyler<br />
<br />
<strong> Es-Seferi; </strong>Yolculukta veya savaşta bulunduğu zamanlarda<br />
<br />
<strong> En-Nehari; </strong>Gündüzleyin<br />
<br />
<strong> El-Leyli; </strong>Geceleyin<br />
<br />
<strong> Es-Sayfi; </strong>Yaz mevsiminde<br />
<br />
<strong> Eş-Şitai; </strong>Kış mevsiminde<br />
<br />
<strong> El-Firaşi; </strong>Yatağında iken<br />
<br />
<strong> El-Ardi; </strong>Yeryüzünde iken<br />
<br />
<strong> Es-Semai; </strong>Sema tabakalarında iken inen vahiylerdir.<br />
<br />
<br />
<strong>Vahyin Nuzül Aşamaları</strong><br />
<ol start="1"><li><strong>Lev-i Mahfuz’a inmesi</strong></li>
<li><strong>Beytü’l İzze ‘ye inmesi</strong></li>
</ol><br />
İslam alimlerinin çoğuna göre Ku’an Lev-i Mahfuz’dan Beytü’l İzze ‘ye toptan indirilmiştir. İbn Abbas’ın “<strong><em>Kur’an dünya semasına Kadir gecesinde toptan indirildi. Oradan da yirmi kusur yıl boyunca parça parça nazil oldu”</em></strong> şeklindeki sözleri bunu haber vermektedir.<br />
<br />
<ol start="3"><li><strong>Hz Peygambere inmesi</strong></li>
</ol><br />
Kur’an’ın böyle parça parça indirilmesi Arap dilinde “Tencimu’l Kur’an “ terimiyle ifade edilmektedir.<br />
<br />
<strong>Vahyin Parça Parça İnmesinin Hikmetleri</strong><br />
<br />
<ol start="1"><li>Müslümanlara büyük bir kolaylık sağlanmıştır.</li>
<li>Büyük çoğunluğu okuma-yazma bilmeyen Arapların Kur’an’ı anlamaları ve uygulamaları kolaylaşmıştır</li>
<li>O’na inanmayanların iç yüzleri ortaya çıkmıştır</li>
<li>Müslümanların sordukları sorular ile müşrik, münkir ve münafıkların şüphe ve itirazlarına anında cevaplar verilmiştir.</li>
<li>Hz peygamber ve ashabına moral ve güç kaynağı olmuştur.</li>
<li>Meydana gelen hadiselere ve ortaya çıkan problemlere taze çözümler getirmiştir</li>
<li>Ashabın yaptığı hatalar anında düzeltilmiştir</li>
<li>İlahi irade tarafından değiştirilmesi gereken bazı hükümlerin zamanı gelince değiştirilmesine imkan sağlanmıştır</li>
<li>İlahi bir kitap olduğuna vesile olmuştur</li>
<li>Edebiyatçılara meydan okumuştur</li>
<li>Önceden birileri tarafında tertip edilmiş olduğu düşüncesine kapı kapamıştır</li>
</ol><br />
<br />
<strong>MUSHAFLAŞMA SÜRECİ</strong><br />
<br />
<strong>Kur’an’ın Ezberlenmesi</strong><br />
Hz. Peygamber kendine inen ayet ve sureleri Allah’ın lutfuyla ilk önce ezberler sonra tebliğ ederdi.<br />
Sahabe ise; okumaya yazma bilenler yazıp ezberliyor bilmeyenler ise bizzat kendisinden dinleyerek ezberliyorlardı.<br />
Sahabeyi Kur’an’ı ezberlemeye sevk eden belli başlı sebepler şunlardır;<br />
<ol start="1"><li>Güçlü bir hafızaya sahip olmaları</li>
<li>Namazda belli bir miktarda Kur’an okumanın farz oluşu</li>
<li>Kur’an’ın emri ve yasaklarına uymanın gerekli oluşu</li>
<li>Resulullah’ın Kur’an öğrenim ve öğretimi ile bizzat ilgilenmesi</li>
<li>Kur’an okuyanlara verilecek sevap ve mükafatın büyük olması</li>
</ol><br />
<strong>Kur’an’ın Yazılması</strong><br />
<strong> </strong>Resulullah okuma- yazmaya teşvik etmiş ve bu konudaki eğitim için erkeklerden Abdullah b. Sait ve Ubade b. Sabit’i kadınlardan ise Hafsa’yı görevlendirmiş idi.<br />
Bu doğrultuda Kur’an’ın da sadece ezberlenmesiyle yetinmemiş aynı zamanda onu titizlik ile yazdırmıştır. O dönemde Kur’an’ın tamamı yazıya geçirilmesine rağmen resmi olarak toplanıp bir cilt haline getirilmemişti. Ancak Ali b. Ebi Talib ,Muaz b. Cebel ve Zeyd b. Sabit gibi sahabeler bu işi ferdi olarak yapmıştı.<br />
<br />
<strong>Kur’an’ın Toplanması (cem’)</strong><br />
<strong> </strong>Kur’an’ın bir cilt halinde toplanmasının en önemli sebebi; Yemame savaşında 70 Kurra sahabinin şehid edilmesi öne sürülmektedir.<br />
Kur’n’ın cem’i Zeyd b.Sabit başkanlığında bir heyet kurularak gerçekleştirildi.Hz Peygamberin vefatından altı ay sonra başlayan Kur’an’ı toplama faaliyeti yaklaşık olarak bir yıl sürmüştür.Toplanan bu nüshaya Abdullah b. Mesud teklifiyle <strong>Mushaf</strong> adı verilmiştir.<br />
<br />
Toplanan bu mushafın bazı özellikleri şunlardır;<br />
<ol start="1"><li>En ince ilmi tesbit usulleriyle toplanmıştır.</li>
<li>Tilaveti mensuh olamayan ayetler alınmıştır.</li>
<li>Yedi harfi ihtiva etmektedir</li>
<li>Bu nüshanın doğruluğu hem ümmetin icma’ı hem de tevatür ile sabittir.</li>
</ol><br />
Böylesine titizlik ile toplanan bu Mushaf, Hz. Ebubekir’e verilmiş ve vefatına kadar onda kalmıştır. Vefatından sonra Hz. Ömer’e ondan sonrada kızı Hafsa’ya veilmiştir. Hz. Osman bu mushafı esas alarak Kur’an’ı çoğaltmıştır.<br />
<br />
<strong>Kur’an’ın Çoğaltılması (istinsah)</strong><br />
<strong> </strong>Her şehrin ahalisi aralarında bulunan sahabenin öğrettiği kıraati öğrendi. Böylece şehirler arası kıraat farklılıkları ortaya çıktı.Ve bu durum ihtilaflara sebep oldu ,öyle ki kıraat farkından dolayı birbiri kafir sayanlar oldu.Hz. Osman bu duruma muttali olunca mushafı çoğaltmak gerektiğine kanaat getirdi.<br />
<br />
Hz. Osman Kur’an’ı çoğaltacak olan heyete şu prensiplere göre çalışmaları talimatını verdi:<br />
<br />
<ol start="1"><li>Hz. Ebubekir dönemindeki Mushaf esas alınacak</li>
<li>Çoğaltılacak nüshalara Hz. Peygamberin son arzda okuduğu bir harf alınacak diğer altı harf alınmayacak</li>
<li>Tilaveti nesh edilmiş ayetler yazılmayacak</li>
<li>Lehçe bakımında ihtilaf çıkarsa Kureyş lehçesi tercih edilecek</li>
<li>Birkaç Kur’an nüshası istinsah edilerek çeşitli beldelere gönderilecek</li>
<li>Sureler bugün elimizdeki Kur’anlar da olduğu gibi tertip edildi</li>
<li>Çeşitli maksatlar ile kaydedilen bazı notlar ve kayıtlar bu Mushaflara yazılmayacak</li>
</ol>Heyet hicretin 25. yılında başladığı istinsah işini beş yılda bitirdi.<br />
<br />
<strong>Kur’an ‘ın Harekelenmesi ve Noktalanması</strong><br />
<br />
<strong> </strong>Hz Osman döneminde çoğaltılan nüshalar noktasız ve harekesiz olarak yazılmıştı.Bunun nedeni ise noktasız ve harekesiz yazı ile Kur’an’ı çeşitli kıraat vecihlerine göre okuyabilmekti.Ancak hicri birinci asrın yarısından itibaren arap olmayanların İslam’a girmeleri ve bunların Arapçaya vakıf olmamaları nedeniyle Kur’an’ı yanlış okuma hadiselerine sık sık rastlanır oldu.<br />
<br />
Rivayetlere göre Basra valisi Ziyad b. Sümeyye Ebu’l esved Ed-Düveli’ye müracaat ederek ondan Kur’an’a yanlış okumaları önlemek için bazı işaretler koymasını istedi. Ebu’l Esved Ed-Düveli’nin koyduğu bu noktalar hareke yerine konan noktalardır.İlgili kaynaklara göre tarihte ilk bu kişi tarafından keşf edilmiştir.<br />
<br />
<strong>Resmü’l-Mushaf (mushafın yazısı)</strong><br />
<br />
<strong> </strong>Resmü’l-Mushaf’ı Kur’an ‘ın kelimelerinin ve harflerinin yazılışında Osman b. Affan’ın tasvip ve tercih ettiği imla şekil ve tarzı diye tanımlamak mümkündür. Buna Resm-i Osmani de denmektedirparantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-11619805252268528982012-09-16T02:42:00.002-07:002012-09-16T02:42:28.514-07:00Kur’an’ın Anlaşılmasında Nüzul Ortamının Değeri<div class="title">Kur’an’ın Anlaşılmasında Nüzul Ortamının Değeri</div><div class="author_name"><span>Fevzi Zülaloğlu</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">A- Nüzul Sebebi, Nüzul Ortamı ve Ma'hud Kavramları<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an, belli bir zaman diliminde bir takım tarihsel koşullar tarafından kuşatılmış insanlara inmiştir. Bu nedenle ilk muhataplarını bütün şirk değerlerinden kurtarıp özgürleştirirken yüce Allah, belli bir tarihsel zemine hitap ediyordu. Yüce Allah mesajın anlaşılması için ilk muhatapların ma'hûdunu/kültürel arka planını dikkate almıştır. Fakat bu demek değildir ki, Kur'an'ın ilahi olan mesajı tarihseldir; o günkü koşullar tarafından sıkı sıkıya kuşatma altına alınmıştır. Ya da "âlimül-gaybi ve'ş-şehade" olan yüce Allah, kıyamete kadar gelecek müminleri hitabın dışında tutmuştur.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'da ilk muhatapların doğrudan içinde yaşadığı bir hayata hitap edilmiştir. Fakat onlar üzerinden kıyamete kadar yaşayacak tüm müminlere mesaj gönderilmiştir. Öte yandan Kur'an'da o iniş süreci ve iniş zemini üzerinde bulunan, yerel tarihsel unsurlar muhatap alınarak, onlara yer verilmesi, ilahi mesajın değerinden hiçbir şey de kaybettirmez. Çünkü Kur'an her şeyden önce, ezeli ve ebedi yaşamla ilgili her şeyi bilen ve her şeye hakim el-hayyu'l-kayyum -daima dipdiri ve daima ayakta olup dinlenmeye-uyumaya ihtiyacı olmayan- Allah tarafından indirilmiştir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Rabbimizin koyduğu bir hükümdeki evrensel maksadı anlamak için vahyin iniş zeminini, hitap ettiği muhatapların örfi arka planını iyi bilmek gerekir. Ancak bizim Şatıbi'nin ortaya attığı ma'hûd'u/arka planı gündeme getirme maksadımız ile tarihselcilerinki arasında önemli farklar vardır. Tarihselciler hükmün vasatını, evrensel maksadı nesh edecek, ta'til edecek şekilde yorumlamaktadırlar. Biz Kur'an'ın onaylı gönderme yaptığı nüzul ortamının adet ve örflerini bilmenin önemli olduğunu söylüyoruz. Tarihselciler ise, izafi olanı mutlağın önüne geçirmek, ilkeyi, icabat-ı vakte kurban etmek için ma'hûdu gündeme getirmektedirler. Biz makasıdu'ş-şeriayı Kur'an'ın içinde aramamız gerektiğini söylüyoruz; tarihselciler ise çoğu zaman eleştirdikleri rivayet kültürünün aktardığı zanni bilgileri, korunarak gelen Kur'an'ın mesajını ta'til etmek için rahatlıkla kullanabilmektedirler.<b><sup><span style="color: red;">1</span></sup></b><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Nüzul Sebeplerinin Kur'an'ın daha iyi anlaşılmasında bir rolünün bulunduğunda kuşku yoktur; ancak iyi tahkik etmek, ahad bir haber ile ilahi bir hükmü nesh etmeye/hükmünü geçersiz ilan etmeye kalkmamak kaydı ile.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Şüphesiz Kur'an belli bir topluma, tertilen/yavaş yavaş, belli bir program dahilinde, belli bir zaman aralığında, belli mekanlarda indirilmiştir. Kur'an'ın iniş ortamıyla olan ilgisi, onun anlamı aktarma yeteneğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Fakat o, indiği mekandan ve zamanın koşullarından müstağni olan yüce Allah'ın sözleridir. İlahi kelamın özel bir durumla ilgili olması, onun anlaşılmaz bir esrara sahip olduğu anlamına gelmeyip, sınırlılığı ifade etmektedir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bilindiği gibi Kur'an; yaşanan bir hayata, itikadi, ahlaki, siyasi, iktisadi, içtimai sorunların çözüm şekillerini, temel ilkelerini va'z etmek için indiriliyordu. Öyle ki, bazen bir ayetin iniş sebebi aile içinde yaşanan -tahrim olayında görüldüğü gibi- ve iç mesele gibi gözüken şahsi bir nedene dayalı olabiliyordu. Ancak her ayetin nüzul sebebini bilmek ve bulmak mümkün olmadığı gibi, çoğu zaman birbiri ile çelişen rivayetlerle karşı karşıya olmamız zanni bir bilgi kaynağına mahkumiyetimizi beraberinde getirebilmektedir. Öyleyse nüzul sebebi tabiri Kur'an'ın ilgili olduğu ilk muhatapları kuşatacak yeterlilikte değildir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bu yüzden "nüzul sebepleri" yerine "nüzul ortamı" tabirini tercih etmemiz gerekir. Çünkü nüzul sebebi olarak tevarüs eden zanni rivayetleri esas kabul ederek Kur'an'ı doğru anlama çabalarımızda yanlış yönlendirmelere açık hale gelebiliriz.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ancak şurası inkar edilemez bir gerçektir ki, vahyin mesajının tam olarak anlaşılması için Yüce Rabbimiz, "ilk muhataplarının anlayabileceği bir dil ve kavrayabilecekleri bir kavram sistemi ile" kelamını dillendirmiştir. Kur'an'ın mubin, müfesser, mufassal, müyesser sıfatları ile İlahi kelamın dilinde tanıtılması da bu hakikati belirtmek gayesine matuf olsa gerektir..<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Öyleyse Kur'an'ın ilk muhataplarınca ulaşılan anlamını iyi kavrayabilmek, bugün, kötü niyetli fitnecilerce sorunluymuş gibi takdim edilen ayetleri, ilk nesillerin niçin mesele olarak telakki etmediklerini anlayabilmek için nüzul ortamını doğru tahlil etmek şarttır. Bunun yolu da her şeyden önce Kur'an'ın indirildiği ilk muhatap toplumu, ilahi vahyin mesajı ile bağlantılı olarak tanımaktan geçmektedir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Tarihe ait olan örflere tahlil edici, sorgulayıcı bir biçimde yaklaşabiliriz. Fakat nüzul ortamını Kur'an'ın onaylı göndermelerine uyarak öğrenmenin gerekli olduğunda da kuşku yoktur. Yine unutulmamalıdır ki Kur'an, nüzul ortamının bir ürünü değil, Allah'ın kelamıdır. Beşeri eserler, ideolojiler ve dünya görüşleri kendi içinden çıktıkları dönemin siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel atmosferinden etkilenebilirler fakat bu, ilahi bir kaynak için olası değildir. Yine de bu, Kur'an'ın indiği ortamla bir alakasının olmadığı anlamına gelmemeli.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Tabii ki, ilk muhatapları ile Kur'an'ın doğrudan ilgisi vardır. Ancak bu ilgiyi oluşturan örneklerin evrensel niteliği vardır. Örnekler, iniş ortamı ile alakalı olsa da, akletme yeteneklerimizi çalıştırarak, kıyas yöntemi ile, konunun tüm zamanlar için geçerli olacak boyutları, mesaj olarak ortaya çıkarılabilir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Nüzul ortamı; Kur'an'ın indiği yirmi üç yıllık dönem ve o dönemin kendisinden önceki insanlık tarihi ile olan irtibatı demektir. Kur'an'ın indiği ortamdaki muhataplar için ifade ettiği anlamın yetersiz olduğu, sonradan daha çok şey çıkarabileceğimiz tezlerini savunan sözde evrenselci tarih üstücülere sormak gerekir: "Eğer onlar Kur'an'ı eksik anladılarsa, Peygamberimiz de dahil sahabeler onu eksik mi yaşamış oldu?" Bu sorunun cevabı evet olarak verilecekse Peygamberimizin örnekliğine dair ilahi kelamın övgüsü nereye oturtulacaktır?<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Tarih üstücü bir yöntemle Kur'an'a yaklaşanlar, modern dönemin verilerinden kalkarak anlamın genişletilebileceğini savunmaktadırlar. Bu görüş temelinden yanlış bir öncülden hareket etmektedir. Çünkü tarih bize tersinin doğru olduğunu; yani anlamın genişleyeceğini değil, buharlaşacağını ispat etmektedir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bir ayet ilk muhataplar için yeterli bir anlam taşımıyorsa nasıl oluyor da bizim gibi sonraki muhatapları için, manalar taşıyor? İlahi vahyin muhtevası değişti, ya da Allah sözünden dönüp caydı mı? Onlar "İlerlemeci tarih anlayışı"ndan hareketle, bundan on dört asır önce yaşayan Müslümanların şimdiki insanlardan, "kavrayış, zihin yapısı ve hayat tarzı bakımından daha geri, az gelişmiş, hatta primitif oldukları" önyargısından hareket etmektedirler.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Oysa bu varsayımların hiçbiri doğru değildir. Onlar zihinsel olarak bizden daha geri olmadıkları gibi, İlahi vahyin sıcak mesajına bizden daha yakın olmaları ve Rasul'ün içlerinde yaşaması bakımından daha avantajlı bile sayılabilirler. Tarih içinde değişen insanların genetik yapıları değil, kullandıkları aletlerdir. Aletler ise, avantajlarının yanında dezavantajları da bünyelerinde barındırırlar.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İlişkinin olması aklen zorunludur. Çünkü ashaptan hiçbirinden "Bu kitap bizimle ilgili değil, başkalarından söz ediyor" şeklinde hiçbir tepkinin gelmemesi; modernizm tecrübesini yaşamamış, katı seküler eğitimden geçmemiş, imaj kültürü içerisinde büyümemiş çok sayıda alimin Kur'an'ın anlaşılabilirliği yönünde görüş bildirmesi bu tezimizi doğrulamaktadır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Öte yandan sosyal çevre faktörlerinin ve iniş ortamındaki her tür kültürün, Kur'an ayetlerinin içeriğini belirlediğini savunmak mümkün değildir. Aksi bir iddia, tarihsel olanın evrenseli, konjonktürel olanın-dönemsel koşulların ilkeyi, izafi olanın mutlak olanı tayin ettiğini, İlahi kelamın beşer hayatının istikrarsız akışına göre anlam ve içerik değiştirdiği sonucuna götürür. Ki bu tutum ile hareket edildiğinde ilahi vahyin etken ve belirleyici rolü, istenerek veya istemeden görmezden gelinmiş otur.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bu durumda vahyin evrensel ve ebedi hakikat olmadığı, tarihsel ve konjonktürel zorunlulukların varlığı kabul edilmiş olur ki, bu tam anlamı ile felsefi anlamda "tarihselcilik" olup, Kur'an'a bu tür yaklaşım şekli kesinlikle masum olamaz. Öte yandan Kur'an'ın iniş ortamında yaşamış olan ilk muhatapların ilahi mesajı nasıl anladığı bizim için çok anlamlıdır. Çünkü yüce Allah Kur'an ile o ortama hitap etmiştir. Ayrıca Rabbimiz hitabının da peşini bırakmamış, doğruların işlenmesi için teşvik ettiği gibi Rasulullah'ın şahsında ilk nebevi uygulamaları da denetlemiştir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Nüzul ortamı ile söz konusu verilere ulaşmak için subutu ve delaleti kati tek bilgi kaynağı olan Kur'an birinci önceliğimiz olmalı, subutu ve delaleti zanni olan rivayetler konusunda seçici davranmalıyız. Yoksa subutu ve delaleti kati olan Kur'an'ı anlarken zanni delileri esas almamız doğru olamaz. Yani öyle olur olmaz, sahihlik şartlarını taşımayan rivayetler esas alınmamalı, daima Kur'an mihver/merkez alınmalıdır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'ani bir fıkıh sahibi olduktan sonra her tür tarihi malumata başvurmakta hiçbir sakınca olamaz. Rivayetlerin yükü altında, edilgen bir vaziyette kalmak yerine, onları değerlendirmek için kuşatıcı bir yaklaşım sahibi olduktan sonra, ilahi vahiy dışındaki veriler artık bir engel olarak değil destekleyici, pekiştirici, takviye edici birer payanda olarak işlev göreceklerdir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">B- Kur'an'ın Musaddık-Müheymin Sıfatları Bağlamında Nüzul Ortamı'nın Değeri<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><i><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">1- Musaddık Bir Kitap Olarak Kur'an<o:p></o:p></span></i></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Ve sana (ey peygamber!) hakikati ortaya koyan bu ilahi kelamı, geçmiş vahiylerden kalanı tasdik edici (musaddık) ve içinde hangi doğruların bulunduğunu belirleyici olarak (müheymin) indirdik..." (Maide, 5/48)<b><sup><span style="color: red;">2</span></sup></b><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'ın kendisinden önce gelen ilahi vahiyleri onaylamasına musaddık; bir takım ilke ve uygulamaları ortadan kaldırmasına ise müheymin denilmiştir. Bilindiği gibi Kur'an, müşrikler tarafından bütün kutsal değerleri kirletilmiş bir tevhit geleneği üzerine inmektedir. Nüzul esnasında bu vasatta cereyan eden olaylar bazen tasdik edilmekte, bazen ise tenkit edilmektedir. İniş ortamına ilişkin Kur'an'ın yürürlükten kaldırdığı veya onayladığı uygulamalara ise her zaman geniş olarak değinilmemiş, işaretle yetinilmiştir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Şüphesiz Kur'an soyut olaylar üzerine indirilmiş bir kitap değildir. Somut olaylar -adetler ve örfler- üzerine indirilmiştir. Hükmün vasatı olan iniş ortamında yaşayan adetlere karşı müheymin sıfatı ile "reddetme ve aşma" şeklinde ifade edebileceğimiz köktenci bir tutum emredilmiştir. Öte yandan bilinen güzel davranışlar anlamında örflere karşı ise daha ılımlı ve yumuşak bir tutum Musaddık sıfatı çerçevesinde dile getirilmiştir. Bir örnek vermek gerekirse; Kur'an'ın hiçbir ayetinde insanlığın Allah için yaptığı ilk mescit olan Kabe'nin yıkılmalına yönelik bir emir verilmemiştir (musaddık). Fakat Peygamberimize ilk müminler topluluğuna, Kabe'nin içini ve dışını kirleten rica kaynağı putlara ve onların temsil ettiği batıl tasavvurlara karşı ılımlı bir tutum takınmak hiçbir zaman tavsiye edilmemiştir (müheymin).<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kitap Ehli'nden kalan teamülleri güzelce denetleyip uygun şekilde potasında eriterek Müslüman kuşaklarca bizlere aktarılan bu bilgi kaynakları Kur'an'ın rakibi değildir; dostu kardeşidir. Zaten bu nedenle Peygamberimiz önceki resullerin yoluna uymakla yükümlü tutulmuştur.<b><sup><span style="color: red;">3<o:p></o:p></span></sup></b></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Fakat sürekli olarak altı çizilmesi gereken husus, Kur'an'ın temel belirleyici olduğudur. Yoksa müşriklerin kirlilikle malul davranışları, Yahudi ve Hıristiyanların taşkınlıkları bizim için hiçbir zaman ölçü değildir. Başvuru kaynağımız bütün Hanifler, bütün Yahudiler, bütün Hıristiyanlar değil, onlardan 'zikir ehli'dir. Yani dinin saflığını ve kalplerinin samimiyetlerini kaybetmemiş, Kur'an'dan önce de İlahi vahyin şahitliğini hakkı ile yerine getirenlerdir. İşte Rabbimizin Kur'an ile yaptığı çağrı:<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"(Ey Muhammedi) Biz senden önceki çağlarda da, kendilerine vahyettiğimiz (ölümlü) adamlardan başka kimseyi (elçi olarak) göndermedik; bu konuda yeterli bilgiye sahip değilseniz, zikir ehline/vahyedilmiş önceki kitaplara bağlılığını sürdüren kimselere sorun!" (Nahl, 16/43).<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Zikir ehline sormak" edilgen bir tutum değildir. Bu tavsiye ile, bizden önceki ümmetlerle varolan ortak yanlarımız vurgulanmakta ve şirke karşı ortak dayanışma zeminleri aramamız yönünde bir ufka sahip olmak biz müminlere öğütlenmektedir. Yoksa nüzul ortamındaki bilgi kaynaklarına aynen teslim olmak emredilmemektedir. Aksi halde önceki vahyin muharref değerleri belirleyici ve birincil derecede kaynak olarak Kur'an'ın önüne geçebilecektir. Kur'an'ın nüzul ortamında yaşayan örf ve adetlere ilişkin iki tutumun geliştirilmiş olması neyin öncelikli ve belirleyici neyin tabi olması gerektiğine dair, elimize sağlam bir karine vermektedir. İlahi vahyin son bilgi kaynağı olan Kur'an, hem nüzul ortamında yaşayan örflere ilişkin olumlu bir tutum geliştirmeyi öğretmektedir; hem de vahyin yirmi üç yıllık iniş sürecinde birçok adete yönelik tamamen reddiyeci bir tutum takınmayı öğretmektedir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bilindiği gibi Rasulullah, türedi değildir. O, nübüvvet zincirinin son halkasıdır. Dolayısı ile kendisinden önce gelen binlerce peygamberin bıraktığı izler üzerinde görevini yürütmüştür. Bu nedenle herhangi bir konuda Kur'an'ın hükmü kesinleşmemişse, Peygamberimiz önceki ümmetlerden kalan tevhide uygun saf geleneklere uymakta idi. Örneğin, biz namazı nasıl kılacağımızı 'mütevatir olarak yaşanan sünnet'ten öğreniyorsak, Peygamberimiz de namazın, haccın, orucun bazı unsurlarını, önceki ümmetlerden gelen bir uygulamalardan dolayı görmekte idi.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'da Allah ve peygamberi ile savaşanlara öngörülen, "el ve ayakların çapraz kesilmesi" cezası (Maide, 5/33); Firavun'un düzene karşı çıkanları tehdit ederken bahsettiği ceza (Taha, 20/71, Şuara, 26/49) ile aynıdır. Bu benzerlikten kalkarak "Kur'an'ı adetler ve örfler belirlemiştir" diyen tarihselciler ilahi vahyin müheymin sıfatını görmezden gelmektedirler. Kur'an'da insanlığın bildiği ilke ve uygulamalara örnekler verilmesi, onun mesajının evrensel olmadığı anlamına gelmez.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Biz müheymin sıfatının çağrışımından hareketle şunu rahatlıkla söyleyebiliriz: insanlık geleneğinde varolan bir cezai müeyyidenin Kur'an ile yeniden gündeme getirilmesi, tarihselcilerin iddia ettikleri gibi Kur'an'ın hitabının iniş döneminde yaşayan insanlarla sınırlı olduğuna, evrensel olmadığına delalet etmez. Örfün-adetin üzerinde ilahi karakterli bir vahiyle karşı karşıya olduğumuz unutulmamalıdır; Allah takdir yetkisi ile yaşanan hayatın fevkinde bir İlahtır; çünkü Allah her şeyin üzerinde, hakimlerin hakimi bir Rab'dir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'ın Musaddık Sıfatı ile Koruma Altına Alınarak Tahkim Edilen Tevhidi Örfler<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İlk insan topluluğundan itibaren risalet süreciyle başlayan temel itikadi esaslar, zaman içerisinde bozulmuş olsa da hiç bilinmeyen şeyler değildir. Gerek Mekke müşrikleri tarafından, gerekse Yahudi ve Hıristiyanlar tarafından tevhit dini İslam'ın özellikle Hz. İbrahim'e kadar dayanan inanç esasları ve canlı bir ibadet geleneği hâlâ sürdürülmekteydi. Ancak tabii ki bu inanç ve ibadetler asli sıfatlarını kaybetmiş, bulandırılmış ve gerçek gayelerinden uzaklaştırılmış bir şekilde yaşatılıyordu. Dini ibadetlerin ilk peygambere ve ilk insanlık topluluğuna kadar giden bir geçmişe sahip olduğunu, Kur'an'da çokça tekrarlanan "Sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı" ifadesidir.<b><sup><span style="color: red;">4</span></sup></b><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'ın mesajı da aşağıdaki ayette açıkça beyan edildiği üzere, önceki peygamberlere indirilenlerle ortak öğeler taşımaktadır: "Peki onlar (Allah'ın bu) sözünü anlamaya hiç çalışmadılar mı? Yahut geçip gitmiş atalarına hiç gelmeyen bir şey mi geldi onlara?" (Mü'minûn, 23/68)<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bu sebeple Kur'an'da Rabbimizin va'z ettiği buyruklarla önceki vahiy kaynaklarında ve onlardan asru'n-nebiye kadar süzülüp gelen örf arasında bir benzerlik olması garipsenmemeli, hatta bir benzerlik aranmalıdır. Allah'ın bir buyruğu olmadan Peygamberimiz kendiliğinden tevhit geleneklerinde bir değişiklik yapmaya çalışmıyordu. Yüce Allah, Kur'an'ın musaddık sıfatı ile koruma altına aldığı temel ibadet biçimlerinin kıyamete kadar kesintisiz olarak sürdürülmesini emretmiştir. Çerçevesi netleştirilerek farz kılınan, doğruluğu onaylanan ve tüm toplumlar için câri kılınmış bulunan tevhit geleneklerinin -akla ilk gelenlerini -en çok bilinenleri şunlardır:<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Biçiminde bir takım değişikler olsa da namaz, tevhit dini İslam'ın temel ibadetlerinden biri olarak tüm peygamberlerce tebliğ edilmiştir (Bakara, 2/3, 43-45.vd.); zekat (Mâûn, 107/4-7)<b><sup><span style="color: red;">5</span></sup></b>; oruç (Bakara, 2/183); haram aylarda savaşmama (Bakara, 2/217); hac ayları, bu aylar içinde "iki önemli gün" ve bu iki gün içinde en önemli bir gün (Bakara, 2/197, 203; Tevbe, 9/3); şeytan taşlama; bir armağan, bir yakınlaşma vesilesi olarak kurban (Bakara, 2/196; Maide, 5/27-31; Hacc, 22/28; Saffat, 37/83, 101-107, 113); Kabe'nin etrafındaki tavaf (Hacc, 22/26-29); tavaf esnasında ihram giymek (A'raf Sûresi, 31); ihramlı iken av yasağı (Maide, 5/1-2.); sa'y: Safa ile Merve arasındaki şavtlar (Bakara, 2/158); imâre ve sikâye (Tevbe Suresi, 9/17-20).<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">2- Müheymin Bir Kitap Olarak Kur'an<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an, Yüce Allah'ın tarih boyunca indirdiği ilahi vahiyleri gözetip kollayan, denetleyen bir kitaptır. Bu denetleme neticesinde, korunan ile tahrif olanı Yüce Rabbimiz Kur'an ile biz müminlere haber vermiştir. Kur'an'ın hatem olması/nübüvvet vahyinin mührü olması dolayısı ile önceki vahiylerle kendisi arasında "eşitler arası öncelikli" diye vasfedebileceğimiz bir üstünlüğü vardır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bu durumda müheymin sıfatı, önceki vahiyler üzerinde Rabbimizin tasarruf hakkını da imleyecek bir muhtevayı özünde taşımaktadır. Mesela Rabbimiz, Tevrat şeriatında bulunan kuyruk yağını yeme yasağını ve cumartesi günü çalışma yasağını Kur'an ile neshetmiştir; kıbleyi Mescid-i Aksa'dan Mescid-i Haram'a yönelik olarak Kur'an ile değiştirmiştir. Kısaca Rabbimiz müheymin sıfatını verdiği Kur'an ile önceki vahiylere bazı ilaveler yapmıştır; bazılarını ise nesh edip yürürlükten kaldırmıştır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Ve sana (ey Peygamber!) hakikati ortaya koyan bu ilahi kelamı, geçmiş vahiylerden kalanı tasdik edici (musaddık) ve içinde hangi doğruların bulunduğunu belirleyici olarak (müheymin) indirdik..." (Maide, 5/48).<b><sup><span style="color: red;">6</span></sup></b><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an nasıl yepyeni -sıfırdan başlayan- bir süreci ifade etmiyor, ilk insanla başlayan rehberlikten söz ediyorsa, onun elçisi olan peygamberimiz Muhammed (s) de bir ilki değil, zincirin son halkası olarak bir tekamülü ifade etmektedir. Bu yüzden ona "türedi"<b><sup><span style="color: red;">7</span></sup></b> sıfatını layık görerek tahkir eden müşriklerin iftirası tümüyle reddedilmiştir. Peygamberimiz gelenekte ne var ne yok onaylayan, onları meşrulaştıran bir atalar dinini sürdüren bir mesajı tebliğ etseydi, müşrikler bu tahkir ifadesini ona karşı kullanmazlardı.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an ile başta şirk ve tezahürleri olan yanlış şefaat anlayışı, batıl melek tasavvuru gibi doğrudan inançla ilgili konularda köklü değişikler istenmiştir. Gerek Allah adına yapılmış olsun gerekse tamamıyla âfâki olsun, toplumsal hayatta yaşayan tevhit ve adaletten nasipsiz gelenekler ya tamamıyla kaldırılmış, ya da ıslah edilerek manevi kirliliklerden arındırılmıştır. Şimdi Kur'an'ın müheymin sıfatı ile ortadan kaldırılan geleneklere örnekler vererek analizlerimizi daha da somut hale getirelim.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'ın Müheymin Sıfatı İle Ortadan Kaldırılan Bazı Gelenekler<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an cahili gelenekler ve tevhidi gelenekler üzerinde musaddık ve müheymin sıfatları ile konuşmaktadır. Kur'an'ın gönderme yaptığı tarihsel, toplumsal adetler bilinmelidir. Ancak bu şekilde, atıf yapılan, değinilen konuların detayı öğrenilebilir. Yoksa temel bir açıklama Kur'an'da yer alsa bile, onun ilk muhataplarının arka planına hitap eden ilahi kelamın bütün boyutlarıyla öğrenilebilmesi nüzul ortamının ilgili konularının bilinmesine bağlıdır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'ın müheymin sıfatı ile denetleyerek reddettiği geleneklerin başında, müşriklerin ulûhiyette, rubûbiyette alışkanlık haline getirdikleri 'şirk' yer alır. Şirk ile Allah'ın dini İslam'ın bulandırılması sonucu, İbrahim ve İsmail peygamberlerin risalelerinden taşınan ibadetler zaman içinde kirletilmiştir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'ın müheymin sıfatı onun tarihe teslim olmadığını, onu kuşatıp üzerine çıktığını gösterir. Kur'an'ın tarihin üzerindeki egemenliğini de ispat eden gelenekler şunlardır: Kabe'nin etrafında çıplak tavafın yasaklanmış olması (A'raf Suresi 7/31.); hac dönüşü evlere arkadan girmek (Bakara, 2/189); Mina'da putlar ve kabileler için düzenlenen iftihar meclislerinin yasaklanması (Bakara suresi, 2/ 200); mut'a nikahına cariyelerle bile izin verilmemesi (Nur Sûresi, 24/32-33; Maide, 5/5)<b><sup><span style="color: red;">8</span></sup></b>; Kur'an'ın zinaya öngördüğü ceza, önceki uygulama olan "recm/taşlama"nın aksine yüz celde'dir. (Nur, 24/2); hür olmayan kadınların cezası ise elli celde'dir -ki recmin yarısı mümkün değildir- (Nisa, 4/25); kıblenin Mescid-i Aksa'dan Mescid-i Haram'a değiştirilmesi (Al-i İmran, 3/144); evlatlıkların boşadıkları kadınlarla evlenme yasağının kaldırılması (Ahzâb, 33/37).<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Örneklerimiz de görüldüğü gibi Kur'an, nüzul ortamındaki adet ve örflere karşı pasif değil, dinamik bir tavırla ilişki kurmuştur. Bunlardan başta şirk olmak üzere zararlı olanlar ebediyen nesh edilmiş, örfler ise Rabbimizin buyrukları ile korunup yeniden tahkim edilerek pekiştirilmiştir. Bütün bunlar ilk Kur'an neslinin yakından bilip tanıdığı kültürel arka plan üzerinde yapılmıştır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Şâtıbi'nin ifadesiyle ma'hûd/bu kültürel arka plandan bazıları Kur'an'ın daha iyi anlaşılması için bilinmelidir. Çünkü Rabbimiz, vahyin ilk muhataplarının çok iyi bildiği kimi konulara Kur'an'da detaylı olarak yer verilmemiş, sadece işaret etmiştir. Rasulullah'ın sünneti ile örnek uygulamaları yapılan bu yeni duruma İlişkin Kur'an metninde, mushafta her zaman yeterince ayrıntılı bilgi olmadığından dolayı, nüzul ortamının bu arka planına bir onaylı kaynak olarak başvurmak elzemdir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Nüzul ortamının adet ve örflerine ilişkin en güvenilir bilgi ise en başta Kur'an ve onun teşhid edilmiş hali olan Rasulullah'ın sünnetinden öğrenilebilir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Sözün özü<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'ın hitap ettiği müminlerin bir örfi arka planı (ma'hûd'u) vardır. İlahi hitap da bu arka planı çok iyi bilen ilk Kur'an nesline yapılmıştır. Çoğu zaman sadece atıf yapılarak geçilen bu vasatı doğru tespit etmek, vahyin daha iyi anlaşılması için gereklidir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İlahi vahyin ilk indiği zeminin karakterini, olumlu ve olumsuz yanlarını tespit edeceğimiz bir çalışmada dahi -yine her halükârda olduğu gibi- Kur'an, temel belirleyicidir. Kur'an'ın değil, ma'hud'un ya da zanni rivayetlerin belirlediği bir anlam arayışı doğru değildir. Çünkü bu durumda arızi olan asli olanı, zanni olan yakını olanı, beşeri olan ilahi olanı kuşatma altına alabilir. Oysa arızi olan değil asli olan, zanni olan değil yakıni-ilmi olan, beşeri olan değil ilahi olan her zaman bir mümin için önceliklidir. Kur'an'ın nüzul ortamıyla ilişkisi konusunda günümüzde yaşayan iki tasavvurdan tarihselcilik de tarih üstücülük de anlamanın merkezine "tanrısal vizyon sahibi süper bir varlık" olarak insanı koyduğu için, nesnel anlamı aramasına rağmen bize göre zanni sonuçlara ulaşmayı daha baştan garantilemiş olmaktadır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Diğer yandan her ayetin bir nüzul sebebi yoktur: Fil Suresi'nin inişine ebabil kuşları sebep olmamıştır, Hakkında nüzul sebebi olduğu iddia edilen ayetlerin anlaşılmasında da, belirleyici ve esas olan rivayetlerin kendisi değil Kur'an metnidir. İniş nedeni olarak rivayet edilen haberin sahihliğinin denetimi de en sahih ve güvenilir şekilde Kur'an'la yapılabilecektir. Diğer yandan nüzul sebepleri yorumcunun bakış açısına göre şekillenmeye uygun veriler sunmaktadır. Bu nedenle ilahi vahyin iniş ortamıyla alakalı verilerden kalkarak, hiç kimse "ben nesnel anlama ulaştım" deme hakkına sahip olamaz. Oysa tarihselciler, nüzul sebeplerini öne sürerek, tarih üstücüler de "modern bilimin sağladığı imkanlar"la en doğru anlama ulaştıkları vehmiyle varsayımlarını takdim etmektedirler.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bize göre üçüncü bir yol vardır. Bu yol, Kur'an'ın esas kabul edildiği rivayetlerin de "nüzul ortamı" perspektifiyle değerlendirildiği, ilahi vahyin tarihle ilişkili olduğunu kabul eden ama tarihle kayıtlı olduğunu reddeden dengeli bir yöntem arayışını hedefler. Kısaca; ne tarihselcilik ne de tarih üstücülük sahih anlamın garantisidir; sahih olan beşeri imkanlarımızın elverdiğince Kur'an metnine ve onun yönlendirdiği nüzul ortamı ve sünnete başvurarak elde edilen anlamdır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">Dipnotlar:<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">1- Tarihselciler Ahzab suresi, 33/59. ayetteki "tanınma illeti"ni, esbab-ı nüzul kaynaklarında yer alan zanni rivayetlerden yararlanarak, köle ile hürün birbirinden ayrılması şeklinde yorumlamışlardır. Oysa ayette böyle bir ayırım yoktur. Öte yandan "Sebebin hususi olması, hükmün umumi oluşuna engel teşkil etmez."<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">2- Kur'an'ın musaddık sıfatını dile getiren çok sayıda ayetten bazıları şunlardır: Bakara, 2/4, 41; Al-i İmran, 3/3, 39, 50; Nisa, 4/47; Maide, 5/46, 48; Yunus, 10/37; Hud, 11/17; Enbiya, 21/24; Şuara, 26/196; Fatır, 35/31; Ahkaf, 46/12, 30; Saf, 61/6, Kur'an önceki vahiylerin kitaplarında bulunan doğrulara delil olarak atıf yapmaktadır: 20/133; uluhiyette salt Allah'ı birlemek hem önceki vahiylerin hem de Kur'an'ın ortak ilkesidir: 21/24, 39/65. Kur'an'ın mesajı önceki kitapların mesajının devamı, bütünleyicisi, tamamlayıcısıdır: 26/196. Ahiretin dünyaya önceliği ilkesi Kur'an'dan önceki kitapların muhkem hakikatlerinin başında yer alır: 87/18-19.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">3- Peygamberimizle önceki resullerin tebliğ ettiği ilahi mesajın temelleri itibariyle herhangi bir çatışması ve tenakuzu değil, uyumu ve benzerliği söz konusudur. Bu nedenle Peygamberimize önceki resullerin tahrif olmamış namaz, oruç, hac, yetimi-öksüzü kollayıp kol kanat germek gibi güzel ahlak ürünü örflerine uygun bir şekilde hareket etmesi emredilmiştir. Örnek olarak Kur'an'daki şu ayetlere bkz. Enam, 6/90; Hud, 11/120; Nahl, 16/123; Ahzab, 33/38-39; Sad, 38/1 7; Ahkaf, 46/35; Mümtehine, 60/4-6.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">4- İbadetlerin öz itibariyle her zaman varlığını muhafaza ettiği, dolayısıyla kıyamete kadar hükmü devam edecek Kur'an ile güvence altına alındığına ilişkin çok sayıda ayetten bazıları için bkz. Bakara, 2/135, 183, 187; Al-i İmran, 3/43; Hud, 11/87; Nahl, 16/123; Enbiya, 21/73; Hacc, 22/26-27; Kasas, 28/27.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">5- İnsan nefsinin kötülüklere karşı direngen bir yapıya kavuşması, günaha yönelen eğilimlerin denetim altına alınabilmesi için zekat-infak-sadaka Allah'a karşı sorumluluk bilincinin bir gereği olarak yapılması gereken temel ibadetlerdendir. Bu ibadete karşı insanların -özellikle müşriklerin- duyarsızlığından söz eden birkaç Mekki ayet için bkz. Necm, 53/33-34; Fecr, 89/17-20; Beled, 90/12-17; Şems, 91/7-10; Duha, 93/6-10; Hümeze, 104/2-9.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">6- Müheymin yüce Allah'ın sıfatları arasındadır: Haşr, 59/23; Kur'an'ın sıfatı olarak sadece Maide Suresi 48. ayette geçmektedir. Fakat Kur'an'ın -dolayısı ile ona inananların- denetleme, kollama, gözetme görevini yerine getirdiğine ilişkin çok sayıda ayet vardır: Maide, 5/59; Enbiya, 21/24; Şuara, 26/192-196; Ahzab, 33/40; Fussilet, 41/42-43; Şura, 42/13, 15; A'la, 87/18-19.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">7- Rasulullah'ın yeni yetme bir türedi olduğunu ileri sürerek, müşrikler ona taktıkları bu sıfat ile gelenekte ne var ne yok süpüren bir ayrılıkçı-bozguncu olduğunu ima ediyorlardı. Kur'an'da bu sıfatın Rasulullah'a yakıştırılması tümüyle reddedilmiştir. İlgili ayetler için bkz. Al-i İmran, 3/144; Mü'minun, 23/68; Ahkaf, 46/9.<o:p></o:p></span></div><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">8- Rasulullah cariyelerle olan münasebetlerde de, İslam'ın ailevi tanıklığının örnek şahitliklerini ümmete göstermiştir; bize bu sünnet olarak tevarüs etmiştir; konuyla ilgili daha geniş olarak bkz. Hamidullah Muhammed, İslam Peygamberi, Çev. Salih Tuğ, İrfan Yayıncılık, İstanbul, 1991, s. 690-691.</span>parantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-89891552154915559152012-09-16T02:40:00.000-07:002012-09-16T02:40:28.777-07:00Nüzul sürecinde kavramlar 1-2-3<div class="title">Nüzul Sürecinde Kavramlar -1</div><div class="author_name"><span>Oktay Altın</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'da müşriklerin vahye itirazlarına sık sık şahit olmaktayız. "Rivayet edilip öğretilen bir büyü" (74/24), "sadece bir insan sözü" (74/25), "eskilerin masalları" (68/15) vb. yaftalama ve yargılamalarda bulunuyorlardı. Fakat aynı müşrikler Kur'an'ı anlamadıklarına dair itirazda bulunmamışlardır, Çünkü Kur'an, "ayetleri açıklanmış Arapça okunan bir kitaptır" (41/3) ve öğüt almak için kolaylaştırılmıştır (54/1 7, 22). Kur'an, müşriklerin anlamadığı bir şekil veya dilde indirilmiş olsaydı kuşkusuz vahyin kendisine, kökenine itiraz ettikleri gibi şekline, diline de itiraz edeceklerdi. Oysa Kur'an böyle bir itirazı ortadan kaldırmıştır: "Eğer biz onu yabancı bir Kur'an yapsaydık derlerdi ki, 'Ayetleri açıklanmalı değil miydi? Arap'a yabancı bir söz mü?'" (41/44).<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an metnin anlaşılmaya müsait olması anlama eyleminin gerçekleşmesi için tek başına yeterli değildir. Muhatabın da anlama eylemi için gerekli şartları kendisinde toplaması gerekmektedir. Mekkeli Arapların o günkü seviyeleri gözetilerek, onların anlayabileceği bir dille Allah tarafından inzal edilen Kur'an, doğal olarak akledilerek, tedebbür edilerek anlaşılabilir. Nitekim müşrikler anlamadıklarından değil, kendilerini yeterli görerek Kur'an üzerinde düşünmediklerinden dolayı teslim olmuyorlardı. Azgınlıkları, vahye karşı gösterdikleri kibirleri ve anlamamada direnmelerinden dolayı sağır, dilsiz ve körler olarak tasvir edilmişler ve akl etmedikleri için kınanmışlardı.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'ın bugünkü muhatapları olarak bizler de Kuran'ı anlamak için akletmek, tedebbür etmek, çaba sarf etmek zorundayız. Mufassal ve mübin olan Kur'an'ı anlamada en önemli faktör yine Kur'an'ın kendisidir. Fakat belirli bir zaman diliminde, belirli bir coğrafyada inen Kur'an'ı anlamada, ilahi maksadı kavramada o günkü muhatapların kültürü, sosyoekonomik yapısı, tarihi gibi unsurları içeren nüzul ortamını bilmek bize önemli katkılar sağlayacaktır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Tefsir dahil İslami ilimlerin oluştuğu dönem İslam kültürünün toplumsal alanda hakim olduğu dönemdi. Genellikle eksik ve zaaflarına rağmen hakim olan İslamiliğin ilelebet süreceği zehabıyla Kur'an bu psikolojiyle okunmuş, kavramlar bu psikolojiyle anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Mekke benzen bir ortamın yeniden yaşanmayacağı varsayılarak Mekki ayetler ya mensuh kabul edilmiş ya da yaşanılan ortama göre hükümler çıkartılmış ya da bir kısım Mekki ayetler Medeni sayılmıştır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ayetler indikleri ortam ve şartlar gözetilerek okunursa doğru anlaşılabilir. Aksi takdirde yanlış sonuçlara ulaşılır. 23 yıl gibi uzun bir sürece yayılan nüzul süreci bu açıdan değerlendirmek, konumumuzun hangi sürece tekabül ettiğini iyi tespit etmemiz gerekmektedir. Zorlukların yaşandığı dönemlerde en son inen ayetleri uygulamaya kalkmak şüphesiz bizleri çıkmaza sürükleyecektir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Sizin dininiz size benim dinim bana" ayeti müslümanların güçlü, hakim olduğu bir ortamda başka dinlere hayat hakkı tanıma, onlara müdahale etmeme, şeklinde anlaşılabilirken, Müslümanların zayıf olduğu, ezildiği, horlandığı bir ortamda ise bir ültümaton, bağımsızlık ilanı olarak anlaşılır. Ya da "Vay o mussallin (namaz kılanlar)'in haline! Onlar salatlarından gafildir" ayeti Medine şartları da nazil olmuşsa kolayca münafıklara hamledilebilir. Çünkü müslümanlar gibi namaz kılmalarına rağmen iman etmedikleri için namazdan gafildirler. Oysa eğer mezkur ayetler Mekke'de müslümanlara imrenilmeyecek durumda nazil olmuşsa durum farklılaşır. Musallinin kim olduğu önem kazanır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İşte nüzul ortam ve şartlarını gözeterek yapacağımız okumalar, vakıayı kavramada bize yardımcı olacak, önümüzü aydınlatacaktır. Nüzul sırasına göre ve tabii ki Kur'an'ın tümüyle muhatap olduğumuzu gözeterek, konumumuza daha çok tekabül eden ilk inen ayet ve surelerde geçen bazı kavramları anlamaya çalışmalıyız. Örnek olarak ilk indiği hususunda ittifak bulunan Alak Suresi'nin ilk ayetlerindeki "ikra=oku" ve "Rabb" kelimelerini anlamaya çalışalım:<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Oku! Rabbinin adıyla ki, yarattı. İnsanı alaktan yarattı. Oku! Rabbin en büyük kerem sahibidir. O ki, kalemle öğretti. İnsana bilmediğini öğretti".<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Sözlükte okumak, tebliğ etmek, taşımak anlamlarına gelen kıraat (okumak), sözü düzenli olarak birbirine bağlayıp gerek ezberden, gerek yüzünden, gerek gizli ve gerekse açık biçimde ağızdan çıkarmak anlamındadır. Kur'an'da kıraat genellikle "sesli okumak" anlamında kullanılır: "Kur'an okunduğu (kıraat edildiği) zaman onu dinleyin ve susun ki, size rahmet edilsin." (7/204) ayetinde olduğu gibi. (Ayrıca bkz. 16/98, 17/45, 26/199, 17/106) Fakat sessiz okumayı çağrıştırabilecek ayetler de vardır. (Bkz. 17/93, 10/94, 69/1 9)<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kıraat "ala" ön edatıyla birlikte kullanıldığında mesajın muhataplara iletilmesini, taşınmasını da ifade eder. "Falancaya selamımı ilet" ifadesindeki ilet 'ikra=oku' kelimesidir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İlk inen "Oku" emrinin muhatabının Hz. Peygamber olduğu açıktır. Fakat neyi, niçin, nasıl kime okuyacağı açıkça ifade edilmemiş. Ama genel olarak "oku" emrinin nesnesinin "oku" emriyle birlikte inen ayetler grubu olduğu anlaşılmaktadır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Allah'tan vahiy almak gibi son derece olağanüstü bir durumla karşılaşan Hz. Peygamber vahyi tabii olarak en yakınına, yakınlarına iletecek, onlara okuyacaktır. Okumayı insanların ortasında yüksek bir yere çıkıp bağırmak değil, birebir en yakınından başlayarak gerçekleştirecektir. Nitekim siyer kitaplarında Hz. Hatice'den başlayarak Hz. Peygamber'in vahyi en yakınlarına iletmeye başladığı zikredilmektedir. Ayetlerde Hz. Peygamber'in tebliğini gizli gizli yapması gerektiğine dair herhangi bir ipucu olmadığı gibi tersine "ikra" kelimesi tebliğin aşikar olduğunu göstermektedir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Rab, yetiştiren terbiye eden, eğiten, yetki sahibi anlamlarında kullanılır. Dönemin Arapları rab kelimesini, kabile reisi, ailenin ileri geleni anlamında kullanıyorlardı. Kelimenin kullanımında yetki ve otorite daha ön plana çıkmaktadır. Mekkeli Arapların günlük dilde çok sıkça kullandıkları rab kelimesini, Kur'an da ilk inen ayetlerde sıkça kullanmaktadır (Bkz. 1/1,73/8, 74/3, 68/2 vb.) Ortaçağda Avrupalı toplumlardan soylu kimselerin makam ve hamiyetini vurgulayan, daha sonraları serverlik, yücelik ve irade sahibi mefhumlarını kazanarak unvan ve lakap olan senyör ve lord kavramları 'rab" kavramının karşılığı olarak kullanılmaktadır. Farsça'da ise aynı şekilde makam anlamında kullanılan daha sonraları dini bir mefhum biçiminde yaratıcı Allah anlamını kazanan "hüdavend" kelimesi Rab kelimesinin karşılığıdır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ulam öncesi insanlar emniyet duygularından yararlanmak amacıyla kendilerinden daha büyük, daha güçlü kimselerin emrine girme eğilimindeydiler. Bekalarını rab dedikleri yönetici, melik gibi yetki ve makam sahibi kimselere borçlu olduklarını dolayısıyla bunlara saygı duyularak, itaat etmeyi emir addetmekteydiler. Bu makam sahibi kimseler bazen hemcinsleri oluyor bazen de hayallerinin ürettiği evhamları, putlar oluyordu.<o:p></o:p></span></div><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Oku! Rabbinin adına ki yarattı" ayetinde Hz. Peygamberin dolayısıyla müminlerin rabbinin ancak yaratıcı olan bir Allah olduğu vurgulanmaktadır. Bu yönüyle rab kelimesi tevhide ilişkin ilk telkin olurken diğer taraftan din ve siyaset ilişkilerini de ortaya koymaktadır.</span><br />
<br />
<div class="title">Nüzul Sürecinde Kavramlar -2</div><div class="author_name"><span>Oktay Altın</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Hayır, insan azar. Kendini zengin gördüğü için. Ama dönüş Rabbine'dir. Gördün mü şu men edeni, namaz kılarken bir kulu? Gördün mü, ya o doğru yolda olur, yahut korunmayı emrederse? Gördün mü, ya bu yalanlar, yüz çevirirse? Allah'ın gördüğünü bilmedi mi? Hayır eğer bundan vazgeçmezse perçeminden yakalarız. O yalana günahkar perçeminden. O zaman meclisini çağırsın. Biz de zebanileri çağıracağız. Hayır ona. boyun eğme, secde et ve yaklaş." (Alak, 6-19)<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Alak suresinin bu ayetleri aynı surenin ilk beş ayetinin nüzulundan sonraki dönemlerde nazil olduğu müfessirlerce zikredilmektedir. Fakat surelerin nüzul sıralamasında en başlara konulmaktadır. Her ne kadar ilk beş ayeti daha önce nazil olmuş olsa da bu sıralamalardan ve surenin içeriğinden surenin tamamının Mekke'nin ilk dönemlerinde nazil olduğu anlaşılmaktadır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İlk inen surelerden olması hasebiyle surede geçen ve daha sonra inecek ayet ve surelerde önemli yer işgal eden ve Kur'an'ın temel kavramları arasında yer alan bazı kavramları dönemin şartlarının göz önünde bulundurarak anlamaya çalışacağız.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">a. Tuğyan<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ayette geçen 'tağa=azdı' filinin mastarı 'tuğ-yan'dır. "İsyanda haddi aşmak"<sup><span style="color: red;">1</span></sup> anlamına gelir. Nuh tufanını anlatan "su taştığı (tuğyan ettiği) zaman" (69/1) ibaresinde olduğu gibi, bu fiil Arapça'da "Kurumuş bir sel yatağında, yağan yağmurla kabararak, suyun her zamanki olağan seviyesinin çok üstüne çıkmasını" anlatır.<sup><span style="color: red;">2</span></sup> Seviyesi aşırı derecede yükseldiği için bendinden taşan su misalinden başlayarak neticede, mecazi olarak, hor görüp iteleme ya da isyan edip kibirlenme anlamını vermeye başlamıştır.<sup><span style="color: red;">3</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Tuğyan'ın kök anlamında dengenin aşırılık veya azlık yönünden bozulması anlamı da vardır. Fakat belirlenen sınırların daha çok aşırılık yönünden ihlal etmeyi, sınır tanımazlığı, cebir ve şiddet kullanmayı anlatır.<sup><span style="color: red;">4</span></sup> Beydavi tuğyanın ''küfürde ifrat, insanın hakkı kabul edemeyecek derecede kendini kibre kaptırması (istikbar) ve Rasül'e ve müminlere karşı açık bir husumet" olduğunu söylemektedir.<sup><span style="color: red;">5</span></sup> M. bin Süleyman ise tuğyan kavramının Kur'an'da delalet/sapkınlık, isyan, zulüm ve suyun taşması anlamında dört farklı kullanımının olduğunu zikretmektedir.<sup><span style="color: red;">6</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Tuğyan, Allah'ın koyduğu dini ve ahlaki sınırları fütursuzca ve küstahlaşarak aşmayı ifade eder. Bu da Allah'ı inkar etme, peygamberi yalanlama, müminleri küçük görme, ölçüde ve tartıda adaletsizlik yapma biçimlerinde sosyal hayata yansır. Bu yönüyle tuğyan, ahlaki tefessüh ve sosyal dengenin bozulmasını da ifade eder.<sup><span style="color: red;">7</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Tuğyanın manası yaratıklık hissinin eksikliği ve bağlı olarak, yaratıcıyı hiçe sayma ya da inkardır, kendini büyük görmeyi İfade eden 'istikbar'la yakın anlamlıdır, Kur'an'ın daha sonra nazil olan ayetlerinde 'tekzib, küfür, zulüm, nifak' gibi kavramlarla ve benzer durumlar için kullanılmaktadır.<sup><span style="color: red;">8</span></sup> Ayrıca "gözleri kör gezmek" anlamına gelen "emehe" fiiliyle de sık sık birlikte kullanılmaktadır ki bu kullanım, dünyadan memnun olup, Allah'ın ayetlerine karşı bütünüyle aldırmazlık içinde bulunanların halini tasvir etmektedir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Tuğyan'ın dayandığı temel zemin ise "istiğna"dır. İnsan kendini müstağni gördüğü için tuğyan eder.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">b- İstiğna (Kendini Yeterli Görmek)<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İstiğna, daha çok Allah'a izafe edilerek kullanılan ve 'hiçbir şeye muhtaç olmamak' ya da 'az ihtiyaç sahibi olmak'<sup><span style="color: red;">9</span></sup> anlamına gelen 'zengin oldu=gena' kökünden türemiştir. Kur'an, sürekli olarak Allah'ın tek başına olabilecek kadar zengin, yani mutlak manada bağımsız ve kendine yeterli oluğunu, gani olduğunu vurgular, istiğna, mal ve servet zenginliğini anlatmakla birlikte, hiçbir kimseye ihtiyacı olmaksızın, kendi kendine yeterliliği, bağımsızlığı, zenginlik ve kudretten kaynaklanan ve hiçbir engel tanımadan her istediğini yapabilme gücünü anlatır. Yaratıcısından hiçbir isteği, ihtiyacı olmayan insanı tasvir eder. O kişi, kendi başına ayakta durabilecek kadar güçlü, kendi kendine yeter, zengin, karşı, konulmaz güç sahibidir. Her istediğini elde edebileceğini sanır.<sup><span style="color: red;">10</span></sup> Konu insan olunca böylesi bir kendine yeterliliğin var sayılması, mahluk olma duyusunun noksanlığını açığa vurmaktadır. Bu, kendini bilmezlik ve kibirden başka bir şey olmayıp insanın kendini zengin addetmesi ve kendi gücüne hadsiz güven duymasıdır.<sup><span style="color: red;">11</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İstiğna fiili anlam olarak 'tuğyan'la yakinen ilintilidir ve ayrıca insanda kendine aşırı güven ifadesi için de kullanılır. Ama tabii bu ikisi arasında anlamsal yapı itibariyle hayli büyük bir fark mevcut. 'Tega'da temel fikir suyun kendini aşması fikridir. 'İstiğna'da temel anlam zengin yahut servet sahibi olmaktır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Oğul ve servet sahibi olmak, bir gurur ve aynı zamanda toplumda bir itibar kaynağı idi. Müşrikler bu yüzden "Malları ve oğulları çok olan bizleriz ve bizler azaba uğratılacak da değiliz" (34/35) derler. Mekkeli müşrikler, yığdıkları malın kendilerini ölümsüz kılacağını sanırlardı. Zenginlik ve servet, şahsın değeri ve ölçütü olarak görülmekte böyle insanların kibirli ve küstah davranışlar göstermesi anormal karşılanmamaktadır.<sup><span style="color: red;">12</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ekonomik güç her toplumda önemlidir, belirleyicidir. Vahyin ilk muhatabı Mekke toplumunda da mal ve oğullar sahibi olmak; güç sahibi olmak, toplumun belirleyeni olmak anlamına geliyordu. Güç sahibi olmak kişiye istediğini yapma imkanı verdiği gibi başkalarının kendisine itaat etmesini de beraberinde getiriyordu. Sürekli itaat edilen konumda olanlar ise Yaratıcı da olsa başkasına itaati zül kabul ederler.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">c- Rucu'<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Başlangıçtaki yere dönme" anlamına gelen 'racea' fiilinden türemiştir. "Dönüş, dönüş yeri, merci'" anlamında mastardır.<sup><span style="color: red;">13</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bu ayet belki de ahirete ilişkin ilk Kur'ani vurgudur.<sup><span style="color: red;">14</span></sup> Surenin başında "yaratma" ve "yaratan Rabb"den bahsedilmişti. Bu ayet, dönüşün de aynı kaynağa olacağını belirtiyor. Mekke'deki Arap için dünya var olan haliyle bu dünyadır. Hiçbir şey, bu akla bundan sonraki ebedi hayat İnanışı kadar uzak değildir. Bu dünyanın sınırları ötesinde hiçbir mevcudiyet olamaz.<sup><span style="color: red;">15</span></sup> : "Dediler ki 'Ne varsa şu dünya hayatımızdır, başka bir şey yoktur. Ölürüz, yaşarız. Bizi zamandan başkası helak etmiyor.'" (Casiye, 23-24)<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ahiret hayatı, müminlerle müşriklerin en önemli mücadele ve tartışma konularından biri olmuş,<sup><span style="color: red;">16</span></sup> ve Mekki surelerde ahiret inancına çokça yer verilmiştir. Hulud yani ebediyeti bu dünyaya hasreden cahili anlayış, ölümün varlığına dolayısıyla dünyanın geçici, boş olduğuna inanmakta fakat günü gün etmeyi, hayatı zevk ve safa içinde geçirmeyi öngörmektedir. Ahiret inancı ise aynı şekilde dünyayı geçici gerektirmekte fakat kalıcı olan ahiret için, salih amelleri öngörmektedir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ahiret inancı, insanın bu dünya ile sınırlanmayacağını, azgın müstağnilerin sadece bu dünyada yapıp ettikleriyle kalmayacağını vurgular. Böylece gerçek ahiret mükafatı vaadi ile müminlerin dirençlerini arttırırken, karşıtlarının müstağniliklerine karşı koyar ve onları azapla korkutur. Kendini yeterli görüp azana ölümle hesap vereceğini, dolayısıyla iddiasının aksine acizliğini hatırlatır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ayrıca Rabb'e dönüş bilinci, tuğyanın fiili hayata yansıyan olumsuz, gayri ahlaki davranışlarından uzaklaştırıcı; hayra, ahlaki davranışlara yönelticidir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Rucu', iki şekilde anlamak mümkündür:<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">1- Herkes hesap için Allah'ın huzuruna getirilecektir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">2- Var olan herşey asıl kaynağı olan Allah'a dönecektir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Neticede her iki anlam da insanın kendi kendisine yeterli olduğu, kaderinin efendisi olduğu şeklindeki küstahça iddiayı saçma görerek reddeder.<sup><span style="color: red;">17</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kendini müstağni görerek azan için hesaba çekilmek asla düşünülemez. Bu bakımdan ölümden sonra hayat söz konusu değildir. (Baltası) "Oysa dönüş O'nadır".<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">c- Abd, İbadet<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Abd, sözlükte "boyun eğmek, itaat etmek, alçak gönüllü olmak" anlamlarına gelen "ibadet", "ubudiyet" mastarından türemiştir. İbadet, itaatin en ileri şekli olup kişinin hiçbir memnuniyetsizlik ve isyan belirtisi göstermeden birine gönülden bağlanıp, boyun eğmesidir. Abd kelimesi "köle", "hür olmayan" anlamında kullanılır.<sup><span style="color: red;">18</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Abd kelimesinin kok fiili, itaat etmek, alçak gönüllülük (tevazu) göstermek, daha açık bir ifade ile kişinin bir kimseye isyan etmeksizin, ondan yüz çevirmeksizin, karşılık vermeksizin itaat etmesi ve boyun eğmesi anlamlarına gelir. Abd, sözlükte, kul, köle yaratık, insan gibi anlamlara gelir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İbadet, kişinin üstün gördüğü bir güç önünde itiraz etmeksizin itaat etmesi, kendi özgürlüğünü onun için terk edip tam bir bağlılıkla onun emrine girmesi, demektir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kullukta itaat edenin yalnızca boyun eğip söz dinlemesi yeterli değildir. İtaat eden kul (abd), aynı zamanda önünde boyun eğdiği efendisinin yaptığı iyilikleri de bilir. Verdiği nimetlere teşekkür ederek (veya şükrederek) kalpten ona bağlanır. Verilen nimetler için teşekkürü yerine getirmek üzere, efendisine karşı görevini yapar, efendisini yüceltir, onu kalpten sever ve onun önünde en derin saygıyı duyar. Cahiliyye anlayışında efendilerine karşı bu şekilde olması gereken köleye abd denirdi. Cahiliye insanları ayrıca putlarına karşı böyle davranır, onların karşısında kendilerini 'köle, abd' gibi düşünürlerdi.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'ın en temel kavramlarından biri olan abd, ilk defa bu ayette zikredilerek cahiliyyenin abd telakkisi reddedilmiştir. Böylece boyun eğmenin, kayıtsız şartsız itaatin ve bu yüceltmenin ancak alemlerin rabbi olan Allah'a karşı yapılabileceğini bunun kulluk (ibadet) olduğunu ve insanın var oluş sebebinin de bu şekilde bir kulluk olduğunu ortaya koymuştur.<sup><span style="color: red;">19</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">d- Salat (Namaz)<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ateşe attı, ateşe girdi anlamına gelen es-saly mastarından türemiştir.<sup><span style="color: red;">20</span></sup> Salla şeklinde söylenirse Allah'ın emrettiği bir ibadetle kendini ateşten korumak anlamanı kazanır.<sup><span style="color: red;">21</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Salat, lugatçilerin çoğuna göre dua, tebrik ve övgü anlamındadır. Kavram olarak da aslı dua olan özel temel ibadettir.<sup><span style="color: red;">22</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Salat " kelimesi risalet öncesinde de hususi ibadet anlamında kullanılırdı. Enfal suresi 35. ayette müşriklerin Kabe etrafında eda ettikleri ayinler "salat" kelimesiyle ifade edilmektedir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Duanın özel bir biçimi olarak "salat" derin bir bağlılığı, saygıyı, izzet ve ikram göstermeyi ifade eder. İran şahına yöneliş, ona gösterilen saygı bir cahiliyye şiirinde oldukça siyasal bir bağlamda "salat" kavramıyla ifade edilmiştir:<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Salat eder ona yönelerek her bir yandan Yeryüzü kralları, o (dünyanın) önderi olduğu halde.<sup><span style="color: red;">23</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Rüku, secde, kıyam gibi namazın rükunlarının geçmiş ümmetlere izafeten kullanılması, namaza ait bu şekillerin bi'setten önce de ibadet bilinip tekrar tekrar yapıldığını göstermektedir.24 (2/125; 22/26; 25/60; 77/48; 9/30-31, 21/72-73)<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bu ayetler risalet öncesi bilinen namazın risaletin ilk dönemlerinde açıkça kılındığını gösteriyor. Namazın, ferdin özel yaşantısını düzenleyici bir işlevi olduğu kadar toplumsal yaşam üzerinde de önemli bir işleve sahiptir. Allah'a kulluğun bir göstergesi, İlahi mesajın diğer insanlara duyurulması ve öğretilmesi için önemli bir araçtır. Bu nedenle salat kavramı belirli zaman dilimlerinde yapılan bir ibadet biçimini kapsadığı gibi daha genel anlamda dua ve en genel anlamda dini simgeler. Bu açıdan namaz kılan kula yapılan tecavüz, simgesel olarak salat kelimesi ile ifade edilen ilahi dinin reddedilmesidir.<sup><span style="color: red;">25</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Salat, bireye özgü bir ibadet biçimini de aşarak kişinin seçtiği yaşam biçimini, dinini belirlemekte, insanlar arası ilişkilerde önemli bir işleve sahip olmaktadır. Bu yüzden özden yoksun gösteriş için namaz kılanlar değil de, ancak Allah'a yönelerek O'na derinden bir saygı ve ilgi duyarak O'nun için O'nun istediği şekilde namaz kılan bir kul müstekbirlerin tecavüzüne uğruyor.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">e- Hidayet<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Hidayet, hedefe götüren şeyi göstermek, rehberlik yapmak, bir hedefe giden yolda yürümek, iyilik ve yumuşaklıkla yol göstermek demektir.<sup><span style="color: red;">26</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Hidayet, "Doğru ve gerçek yolu göstermek ve hedefe ulaşmak/ulaştırmak"la ilgilidir. Dikkat edilirse yol gösterilerek bırakılmıyor bilakis önderlik ederek, elinden tutarak hedefe götürülüyor.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Mekkeli Arap'ın zihninde "hidayet" ve karşıtı olan "dalalet" çok önemli yer tutmaktadır. Çölde uçsuz bucaksız kumlar arasında doğru iz sürmek ve hedefe ulaşmak ölüm; kalım meselesidir. Hedeften az bir sapma ya da ufak bir hesap hatası insanın, tüm kervanın telef olmasına neden olabilir. Hedefe ulaşmak ancak birtakım işaretlerin Kur'an'da bunlara da "ayetler" deniliyor; anlamını ve onlardan yararlanma yollarını bilmekle mümkündür. Böylece insan "hidayet" üzerinde olabilir. Bu nedenle insanların yaşamında "hüda" ve "yol" ifade edilen bir düşünce ve davranış sistem gelişmiştir. Örneğin "çözüm yollan" ile araç ve çareler, "tutulan yol" ile yaşam biçimi, tutum ve davranışla "işleri yoluna koymak" ile olması gereken düzen anlatılır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"O, yıldızları sizler için var etti. Böylece onları kullanarak yol bulabilirsiniz." (6/97)<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kelimenin bu somut kullanımı için, çöl yollarını iyi bilen, insanları varacakları yere güven içinde, yolunu kaybetmeden, şaşırmadan ulaştıran kişiye "hadi", bu kişinin gösterdiği ve tuttuğu yola 'hüda' deniyor. Öyle ki hüda, doğru ve güvenilir yoldur. Bu durumun karşıtı ise yolu sapıtmak, dalalet demektir. Kavram somut olarak karada ve denizde doğru yolda gitmek, yol-yordam bilmekle ilgilidir. Kur'an'da ise kavram, bu somut kullanımı aşarak, inanın hayat/ boyunca tutması gereken yolla ilgili olarak kullanılır. Böylece el-Hadi bizzat Allah, öyle bir yol gösterici ki asla yanılmaz, saptırmaz, her şeyi bilen güvenilen yegane hadidir.<sup><span style="color: red;">27</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İnsanın hayatının tümü çölde ya da denizde yapılan bir sefere benzer. Eğer doğru işaretlere, Allah'ın yol göstermesine, vahye uyulursa hedefe, kurtuluşa erişilir. İşaretlere uyulmazsa sonuç felakettir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Hidayet üzere ilerlemek, azgınların tecavüzlerinden korunmak, onlardan yılmamak ve bilgelik ile mümkündür. Bu açıdan hüdanın bir yorumu (tevil) ve pekiştirilmesi gerekiyor. "Doğru yoldaysa ya da takvayı emrettiyse" cümlesi de geçen 'ya da' bağlacı metinde hidayete bir alternatif göstermekten çok, onu açıklamakta teyid etmekte, bir başka açıdan yorumlamaktadır.<sup><span style="color: red;">28</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">f- Takva<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Takva kelimesinin türetildiği fiil kökü olan vky, bir şeyi korumak, savunmak, birilerini azaptan korumak anlamlarına gelir. Fiilin geçişsiz hali olan ittika (takva) ise, bir tehlikeden ve zarardan bir şey aracılığı ile korunmak, sakınma, çekinmek ve korkmak anlamlarını içerir. Mekki ayetlerde müşriklere karşı Allah'ın ahiret-teki azabından korkmakları, çekinmeleri bağlamında kullanılmıştır. Ancak Medeni ayetlerde bu korku öğesi giderek dağılır ve kelime Allah'a duyulan derin saygı ve dindarlık anlamına gelir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Takva hiçbir surette sıradan bir tür "korku" değildir. Ama başlangıç açısından korku hissidir.<sup><span style="color: red;">30</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Bir savaşta düşmanın ölümcül saldırılarından korumayı anlatır. Tehlikelerle dolu çölde yol-yordam bilen hüda her çeşit tehlikeye ve saldırıya karşı bilinçli önlemler alan bir kişi; insanları ve sahip oldukları tüm değerleri korur ve hedefine ulaştırır. Bu kişinin, uçsuz bucaksız çöllerde yol-yordam bildiği için insanların ve kervanın yaşamlarını savunmak konusunda "emretme" yetkisi vardır. Onun korunma ile ilgili emirlerine uyulmalı, uyarılarına dikkat edilmelidir. Hiçbir şekilde engellenmemelidir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Kur'an'da hüda ve takva gündelik kullanımlarını aşarak, uhrevi bir nitelik kazanıyor. Hidayet sadece çölde yol yordam bilmek, takva sadece çöl tehlikelerine ve çapulculara karşı korunmak değildir artık. Bunların ötesinde hüda ve takva, insanın tüm hayatını ihata eden, ölümden sonraki hayatını da ilgilendiren yol ve bu yolda ilerlerken tehlikelere karşı kendini savunmasıdır. Esasen korunulması gereken, sonuçtaki cehennem, azaptır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">"Korunun o ateşten ki yakıtı insanlar ve taşlardır. Kafirler için hazırlanmıştır." (2/24)<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Ateşten sakınmak şeklindeki korku takvanın bir yönüdür. Kişiyi ateşe sürükleyen kötülüklerden korunmayı anlatır. Bu kapsamda "haşiye, hafe, rahabe" gibi kelimler takvanın yakın anlamlılarıdır ve temelde korku ve savunma güdüsünü ifade eder.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Tehlike ve kötülüklerden korunurken, aynı zamanda iyilik ve güzelliklere sahip olmak takvanın diğer yönüdür. Leyl süresinde malını vererek arınan ve yalnızca Allah'ın rızasını gözeten kişi tavka sahibidir denmektedir.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Takva son derece önemli bir uhrevi içeriğe sahip olduğu gibi, sosyal bir içeriğe de sahiptir. Takvayı emretmek konunun beşeri ilişkilerdeki işlevini ön plana çıkarıyor. Bu tanımlama, risaletin önderlik ve hakimiyet vasfı ile doğrudan ilgilidir. Elçilik, kendisine verilen mesajı muhataplarına sadece okuyup geçmek değil, tebliğ ile birlikte emretmek, Allah'ın gösterdiği doğrultuda hükmetmek şeklinde olursa risaletin bütünlüğü gerçekleşir. Elçinin konumu ve ilahi mesaja uygun hükümlerine itaat, vahyin gündeminden düşmeyen konudur.<sup><span style="color: red;">31</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">g- Nadiye<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Halkın meşveret gibi, bir şey için konuşmak üzere bir yere toplanmaları manasına "nedve"den gelir. Nitekim İslam'dan önce Mekke'de Kureyş'in toplandığı binaya "daru'n-nedve" denirdi. "Nadi", orada ve o gibi yerlerde toplanan heyettir.<sup><span style="color: red;">32</span></sup> Nadiye kelimesi, meclis, kurultay, çete şeklinde anlaşılır ve çevrilebilir. Kelimenin diğer biçimi olan "en-nediyy" sürekli toplantıların düzenlendiği, oturumların yapıldığı meclisi anlatır. Olağanüstü bir durum karşısında temsilcilerin toplanarak işleri görüştüğü, kararların alındığı bir danışma meclisidir. Temsilcileri kavmin ileri gelenleri (eşraf) ve soylular oluşturur (mele). Musa Peygamberi öldürme kararı alan mele gibi ( 28/20) hicretten önce Hz. Muhammed'e suikast kararını alan ve planlayan darü'n-nedve karşımıza bir çete niteliğinde çıkıyor. Dolayısıyla bu çeteye karşı Kur'an'da olumlu bir tavır beklenemez. Aksine bir tehdit açıkça bir meydan okuma söz konusudur.<sup><span style="color: red;">33</span></sup><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Meryem suresinde de "nadiy" kavramı topluluk anlamında kullanılmaktadır: "Onlara apaçık ayetlerimiz okunduğunda, o küfre sapanlar, iman edenlere derler ki "İki gruptan hangisi makam bakımından daha iyi ve topluluk (nadiy) bakımından daha güzeldir?" (19/23)<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Müfessirler, "nadiy" kavramını toplumun meclisi ve danışma yeri olarak açıklamaktadırlar. Meryem suresinde nadiyeleri ile böbürlenenlerin Mekke'deki iktidar, güç sahipleri olduğu açıktır. Aynı şekilde nadiyeye karşı Alak suresinde zebanilerin çağrılması, nadiyenin, Mekke toplumun güçlülerini temsil eden bir topluluk olduğu anlaşılmaktadır.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">Dipnotlar:<o:p></o:p></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">1-Ragıp el-İsfehani, Müfredat, sh, 500, Darülfık, Şam<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">2-Baltası M. Ali, İlk Mesajlar, sh. 64, Birleşik Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">3-Izutsu Toshihiko, Kur'an'da Dini ve Ahlaki Kavramlar, sh.202, Pınar Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">4- Akyüz Vecdi, Kur'an'da Siyasi Kavramlar, sh. 297, Kitabevi Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">5-Izutsu'dan aktarım sh. 202.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">6-Mukatil b. Süleyman, Vucuh ve'n-Nezair, sh. 103, ilmi Neşriyat.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">7-Sülün Murat, "K.Kerim Açısından İman Amel" İlişkisi, sh. 249, Ekin Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">8-Baltası, age, sh.65.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">9-Isfehani, age, sh. .616.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">10-Baltası, age, sh- 66.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">11-lzutsu, age, sh. 204-205.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">12-Derveze M. İzzet, "Kur'an'a Göre Hz. Muhammed'in Hayatı" sh. 65, Ekin Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">13- Isfehani, age, sh. 342.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">14-Derveze M. İzzet, "et-Tefsirü'l Hadis" sh. 31, Ekin Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">15-Izutsu, age, sh. 72.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">16-Derveze, age, sh. 31-32.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">17- Esed Muhammed, Kur'an Mesejı sh. 1288, İşaret Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">18-Mevdudi, "Kur'an'a Göre Dört Terim" sh. 123-124, Seçkin Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">19-Ece Hüseyin K, "İslam'ın Temel Kavramları" sh. 23, Beyan Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">20-Isfehani, age, sh. 491.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">21-Ece, age, sh. 569.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">22- Isfehani age, sh. 491.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">23-Baltası, age, sh. 72.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">24-Derveze, age, sh. 27.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">25-Baltası, age, sh. 69.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">26-Ece, age, sh. 270.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">27-Baltası, age, sh. 76.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">28-Baltası, age, sh. 77.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">29-Özsoy Ömer, Güler İlhami, "Konularına Göre Kur'an" sh. 397, Fecr Yay.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">30-Izutsu, age, sh. 260.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">31-Baltası, age, sh. 78-79.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">32- Elmalılı M. Hamdi Yazar, "Hak Dini Kur'an Dili" sh. 170, Yenda Yay.<o:p></o:p></span></div><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 8pt;">33- Baltası age, sh. 84.</span><br />
<br />
<div class="title">Nüzul Sürecinde Kavramlar -3</div><div class="author_name"><span>Oktay Altın</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;"><o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Fatiha suresi, Hz. Peygamber'e indirilen ilk vahiylerden biridir. Hatta Hz. Ali'ye göre ilk vahiydir. Fakat Alak suresinin ilk beş ayetinin İlk inen vahiy olduğu yönündeki genel kabul, daha doğru görünmektedir. Bununla birlikte Fatiha'nın Hz. Peygamber'e bütün olarak bir defada vahy edilen ilk sure olması muhtemeldir ve bu özellik, Hz. Ali'nin görüşünü de açığa kavuşturmaktadır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">'Açan' anlamına gelen Fatiha, Kur'an tertibinde birinci sure olarak yer almaktadır ve vahye açılan kapıdır. Ayrıca surenin "Fatihatü'l Kitab, Ummu'l Kitab, Seb'al Mesani" gibi daha değişik isimleri de vardır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Buhari'ye göre "Ummu'l Kitab" ismi, sureye bizzat Hz. Peygamber tarafından verilmiştir ki bu, Kur'an'da ön görülen bütün temel prensipleri özlü bir şekilde içermesinden dolayıdır. 23 yıl boyunca inzal olacak Kur'an'ın temel prensiplerini içeren Fatiha, adeta Kur'an'ın özetidir ve her namazda tekrarlanması suretiyle bu prensiplerin mümin zihinlerde yer etmesi amaçlanmış gibidir.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Bu sure, mümin bir kişi için temel ilkeleri en açık ve kesin bir biçimde ortaya koymaktadır. İman eden kişi, Fatiha ile birlikte, İslam dışı tüm dünya ile ilişkisini kesmekte, yepyeni bir dünyaya, yeni bir ilişkiler ağına girmektedir.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">1. Rahman ve Rahim Olan Allah'ın Adıyla...<o:p></o:p></span></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Besmele'nin ayet olup olmadığı tartışmalıdır. Fakat müfessirlerin çoğu, besmeleyi Fatiha'nın parçası saymışlar ve Fatiha suresinin ilk ayeti olarak zikretmişlerdir. Besmele, Allah-insan ilişkisinin niteliğini ortaya koyan ve bu ilişkiyi düzenleyen en önemli terimdir. Herhangi bir işe besmele ile başlamak yapılan işin İslami olup olmadığını belirleyecek, İslami olmayan işlerden kaçınmayı beraberinde getirecektir. Çünkü meşru olmayan bir işe rahman ve rahim olan Allah'ın adıyla başlanamaz. Besmele ile işe başlamak, o işi başarmak azmiyle hareket etmeyi ifade eder. Çünkü rahman ve rahim olan Allah'a dayanılarak, işe başlanmıştır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">"Allah" lafzı Yüce Rabbimizin, zat ismi yani özel ismidir. Başka hiçbir varlığı izafeten "Allah" ismi kullanılamaz. O'nun bütün sıfatları "Allah" isminde toplanır ve bu isim onların hepsini ifade eder. Allah lafzı özel isim olduğu için hiçbir dilde karşılığı yoktur, olduğu gibi kullanılmalıdır, Yer yer "Allah" isminin karşılığı olarak kullanılan Türkçe'deki "tanrı", Farça'daki "huda", İngilizce'deki "god" ancak "ilah"ın karşılığı olabilir ve daha çok bu anlamda kullanılmaktadırlar. Aksi taktirde kelime-i tevhid, "tanrıdan başka tanrı yoktur" şeklinde çevrilmek durumunda kalınır. Kur'an bize bu en yüce ve en büyük zatı, eksiksiz sıfatları ve güzel isimleriyle tanıtacak, bizim ve bütün kâinatın ona olan ilgi ve alâkamızı bildirecektir.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Rahman, "çok merhametli, sonsuz rahmet sahibi" anlamına gelmektedir. Rahman kelimesi Allah dışında herhangi bir varlığa izafeten kullanılmamıştır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Rahim, "çok merhamet edici" demektir. Bu da yüce Allah'ın sıfatlarından biridir. Fakat yalnız sıfat olarak kullanılır, sıfat ise tek başına kullanılmaz. Niteleyeceği başka bir isme ihtiyaç duyar.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Rahman ve Rahîm kelimeleri 'rahmet' mastarından mübalağa ifade eden birer sıfat olmakla beraber aralarında önemli farklar vardır. Yaratıklar, yüce Allah'ın Rahman olmasıyla başlangıçtaki rahmetinden, Rahim olmasıyla da sonuçta meydana gelecek merhametinden doğan nimetler içinde büyürler ve ondan faydalanırlar. Hem müminlerin, hem kâfirlerin Rahmân'ı, fakat yalnız müminlerin Rahîm'i denilmesi de bundan ileri gelmektedir.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Rahman oluşunun rahmeti kendisine ait iken Rahim olmasıyla rahmetinden irade sahiplerine de bir pay vermiştir. Başlangıçta çalışana, çalışmayana bakmadan varlık âlemine göndermek ve o şekilde idare etmek Rahman oluşun bir rahmetidir. Daha sonra çalışanlara çalıştıkları maksatlarını da ayrıca bağışlamak Rahîm oluşun bir rahmetidir. (Elmalılı, Fatiha Tefsiri)<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">2. Hamd, alemlerin rabbi olan Allah'adır.<o:p></o:p></span></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Hamd, isteğe bağlı yapılan bir iyiliğe veya onun başlangıç noktası olan bir iyiliğe karşı gönül açıklığı ile o iyiliğin sahibine saygı ifade eden, kısmen medih, kısmen teşekkür ile birleşen bir övgü sözüdür. Türkçe'de bunun bir eşanlamlısı yoktur. Şükür de böyledir. Türkçe'de bir övme var ki, o da medhetme ve sena (övme) ile eşanlamlıdır. Hamd ise medh ile şükür arasında bir nevi övme ve özel bir medihtir. Çünkü medih, canlılığı ve istediği gibi hareket etme yeteneği olana da olmayana da yapılır. Mesela güzel bir inci ve güzel bir at övülmüş olabilir. Fakat onlara hamd edilmez. Hamd, inci ve atı bağışlayan, istediğini yapmakta serbest olan Allah'a yapılır ve hatta onun lütfuna, ilmine yapılır. Fakat vücut güzelliğine yapılmaz. Ayrıca medih, bağıştan önce de ondan sonra da yapılabilir. Hamd ise kesinlikle bir iyilikten sonra yapılır. Şu kadar var ki, onun hamd edene ulaşmış bir iyilik olması şart değildir. Şükürde ise bu da şarttır. Çünkü şükür, gelmiş olan bir nimete sözlü veya fiilî veya kalp ile nimeti verene saygıda bulunarak ona karşılık vermektir. Hamd, minnettarlığın başıdır. Bundan dolayı hamd, medihten daha özeldir.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Hamd geçmiş ile gelecek arasında dönüp dolaşan bir sevinç durumundan, şükür ise gerçekleşen bir geçmiş nimete ulaşma zevkinden ileri gelen bir mutluluğu ilan etmektir. Bunun için hamd ve şükür tamamen meşru ve ahlâka uygun oldukları halde medih bazen ahlâka uygun olmayabilir.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Âlem kelimesi, öncelikle akıl sahibi varlıkları ifade ediyorsa da, ondan da öte bütün varlıklar "alemler" lafzının içine girmektedir. Dolayısıyla hem maddi hem de manevi anlamdaki bütün varlık kategorilerini gösterir. Yaratılmışların, bütünlük arzeden, müstakil görünen tüm parçaları âlem olarak isimlendirilebilir. Bu anlamda insanlar içerisindeki homojen bir grubu ifade ettiği gibi, diğer canlı türlerini, cansızları da içine alır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">3. Din gününün maliki,<o:p></o:p></span></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Din günü, her işin karşılığının verilip bitirileceği, cezanın tahakkuk edeceği son gün anlamındadır ve kıyamete işaret eder. "Evet nedir din günü biliyor musun? Kimsenin kimseye yardım edemeyeceği bir gün." (82/18-19)<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">"Dîn" kelimesinin doğrudan doğruya kıyamet anlamı yoktur. Arapça'da ceza, hesap, kaza (hüküm verme), siyaset, itaat etme, âdet, durum, kahır ve nihayet bütün bunlarla ilgili ve hepsinin üzerinde kurulduğu ve hepsinin ölçüsü olan millet ve şeriat mânâlarına getir. İlk önce ceza, sorumluluk duygusu, sorumluluğu tatbik etmek gibi mânâlara da gelir. Bunun için 'yevmü'd-din'in Türkçe'deki karşılığı 'ceza günüdür'. Fakat aslında ceza bugün kullanıldığının aksine kötü muamele ve işkence demek olmayıp iyi veya kötü yapılan bir işin, acı veya tatlı karşılığını, ücretini vermek mânâsına masdardır. "Yevmi'd-dîn" bütün ümitlerin veya ümitsizliklerin ileride Allah'ın terazisinden geçerek en son gerçek şeklini bulduğu ve her şeyin birbirlerinden tamamen ayrıldığı kesin olarak gelecek son andır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Ayrıca gün, yirmi dört saatlik bir zaman dilimini değil, insanların yaşamını derinden etkileyen ve değiştiren olayları tanımlamak için kullanılır. Gün, niteliğini dinin belirdiği bir gündür.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Kur'an, 'din günü' kavramıyla "adalet" ilkesine vurgu yapar. Din gününde kimseye haksızlık yapılmayacak, herkes yapıp ettiğinin karşılığını (cezasını) alacaktır. Bu kavram, öte dünya telakkisine sahip olmayan müşrik zihne, yapıp ettiklerinin burada kalmayacağını, bunun hesabının verileceğini hatırlatırken, aynı zamanda bu dünyada haksızlık yapılmaması, adil olunmasını gerektiğini de vurgular.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Malik, "sahip olan" anlamındadır. Mülk; egemenlik, tasarruf etme anlamına gelir. Allah sadece din günün değil tüm evrenin, tüm zamanların malikidir. Fakat dünyada birileri Allah'ın malikliğini, hükümranlığını kaale almadan hatta Allah'ın hükümranlığına meydan okuyarak yaşayabilirler. Fakat 'din günü'nde gerçek malikin kim olduğu şüpheye yer bırakmayacak şekilde ortaya çıkacaktır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">4. Yalnız sana ibadet ederiz, yalnız senden yardım dileriz (istiane).<o:p></o:p></span></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">İbadet, kişinin tüm hayatını, tüm hareketlerini içine alır. Allah'ın razı olduğu şeyleri yapmak ibadettir. Çünkü ibadette asıl olan itaattir. O'nun emirlerini yerine getirmek ibadet, yerine getiren ise abd (kul)'dır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">İstiane, "yardım dilemek, yardım talep etmek" anlamına gelir. Ayette gerek ibadet ve itaatte, gerekse diğer işlerde sadece Allah'tan yardım dilenmesi, başka kimseden yardım dilenmemesi gerektiğinin altı çizilmektedir. Müşrikler, mal ve evlat sahibi olmakla sınırsız güce sahip oldukları zehabına kapılabilir ya da kendilerinde daha güçlü buldukları kimselerden yardım dileyebilirler. Oysa müminler sadece Allah'tan yardım dilemek durumundadırlar. Çünkü olup biten her şey O'nun izni ve müsaadesiyle olmaktadır. Ayetlerin nazil olduğu dönem, müminlerin en çok yardıma ihtiyaç duydukları dönemdi. Müşriklerin baskı ve yıldırmalarına karşı müminleri ancak Allah'ın avni teskin edebilir, ayaklarını ancak Allah'ın yardımı sağlamlaştırabilirdi.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Bu dönemde Müslümanlar çok az sayıda olmalarına rağmen Yüce Allah, çoğul siga kullanarak "ben değil, biz deyiniz" diyor. Hz. İbrahim örneğinde olduğu gibi 'biz' bilincine sahip tek insan bile ümmettir. Yüce Allah'ın bu vahyine muhatap sahabe, bireysel olarak değil, topluca ibadet etmek, topluca yardım dilemek durumundaydı. Bu şiarla hareket ettikleri, bu duyguyu yüreklerinde taşıdıkları için beraberce işkencelere katlanabiliyorlardı. Daha sonra oluşacak olan muazzam İslam topluluğunun kökleri böyle zor şartlarda, böyle sağlam ilkelerle atılmıştı.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">5. "Bizi dosdoğru yol(sırat-ı müstakim)a ilet.<o:p></o:p></span></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Müstakim, doğru olan; eğrisi, yanlışı bulunmayan, sırat; yol, ana yol, büyük cadde anlamındadır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Sırat-ı Müstakim ise uygun yol, dosdoğru yol anlamındadır. Allah Rasulü aracılığıyla insanlığa ilettiği, vahiyle sınırlarını çizdiği İslam'dır dosdoğru yol.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">6. Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna.<o:p></o:p></span></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Allah, nimet verdiklerini daha sonraları inzal ettiği Nisa suresinde izah etmektedir; "...Allah'ın kendilerine nimet verdiği nebiler, sıddıklar, şüheda ve salihlerle..." (Nisa, 69)<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><b><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">7. Dalalete düşen ve kendilerine gazap edilenlerin yoluna değil."<o:p></o:p></span></span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Dalalet çölün fırtınayla değişip duran coğrafyasında yolunu kaybeden nasıl perişan şekilde hayatını kaybediyorsa, Allah'ın yol göstericiliğine iltifat etmeyip bildiğini okuyanın sonu da aynı şekilde hüsran olacaktır.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Müfessirlerin büyük çoğunluğu dalalete düşenlerle hristiyanların, gazaba uğrayanlarla da yahudilerin kastedildiği görüşündeler. Fakat ilk surelerde ehli kitap muhatap alınırken genelde onları kazama, ayrılıklardan ziyade ortak noktalara vurgu yapan bir üslup kullanılmaktadır. Daha ilk inen surelerden bir olan Fatiha'da ehli kitabın dalalette ve gazaba uğramış olarak değerlendirilmesi bu genel üsluba uymamaktadır. Ayetin bu şekilde ehli kitabı şamil biçimde kullanılması muhtemelen Medeni döneminde olmuştur. Çünkü bu dönemde ehli kitapla olan ihtilaflar gün yüzüne çıkmış ve üslup sertleşmişti.<o:p></o:p></span></span></div><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif';"><span style="font-size: x-small;">Mekkeliler ticaretle uğraştıkları için ticaret yollan üzerinde bulunan örenlerde geçmişin kalıntılarına sık sık şahit oluyorlardı. Buralardaki kalıntılar, geçmiş medeniyetlerin gücünün ve gelişmişliğinin hala yaşayan tanıklarıydı. Ve bu medeniyetleri oluşturanların helakle yok edilmelerinden gerek ehli kitapla tanışıklık, gerekse atalar kanalıyla dilden dile aktarılan kıssalar yoluyla Mekkeliler de haberdar olmuşlardı. "Dalalete düşen ve gazaba uğrayanlar" cümlesiyle Mekkeliler, kalıntılarını gördükleri ve bilgilerine vakıf oldukları bu eski medeniyetleri hatırlamaktaydılar. Ayrıca ayetler, kendi sade yaşamlarıyla güçlü medeniyetleri kıyaslatarak bunları yok eden gücün kendi basit yaşamlarını çok daha kolaylıkla yok edeceğini düşündürmekteydi.</span></span>parantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1453493319605289113.post-53929736521186841362012-09-16T02:37:00.001-07:002012-09-16T02:37:52.837-07:00adım adım vahiy kitap değerlendirmesi<div class="title">Adım Adım Vahiy</div><div class="author_name"><span>Uğur Arpacık</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">İran İslam Devrimi sürecinde gerek düşünsel, gerekse de fiili olarak aktif rol almış olan Mehdi Bazergan'ın "Adım Adım Vahiy" adlı kitabı Fecr Yayınevi tarafından neşredildi. Bazergan'm kendine has bir üslupla yazdığı bu kitapta, risaletin ilk yılında Hz. Peygamber'e inmiş olan ayetler, nüzul tarihleri göz önüne alınarak, gruplar halinde sıralanıyor. Klasik ulemanın görüşlerinden ve çağdaş araştırmalardan da yararlanarak onaltı nüzul grubu oluşturan yazarın, bu ayetlerin tefsirinde takip ettiği metodun özelliklerini şöyle sıralamamız mümkündür:<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">1- Nüzul sebepleri veya nüzul ortamı hakkında bilgi vermek: Bazergan, genel bir tutum olarak, ayetleri tek bir sebebe dayandırmıyor. O, daha ziyade ilk muhatapların o günkü sosyal, siyasal, ekonomik ve benzeri açılardan duruşlarıyla ayetleri ilişkilendirme gayreti güdüyor. Bu şekilde daha geniş bir anlam yakalamaya çalışıyor.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">2- Ayetlerde geçen bazı kelime ve kavramların semantik tahlili: Yazar bazı sözcüklerin kök ve türevlerini analiz ederek bunların hangi anlamlarda kullanıldığını tespite yöneliyor. Bununla birlikte, ele aldığı bu kavramları başka dillerdeki karşılıklarıyla beraber değerlendirerek, onlara verdiği anlamları güçlendiriyor ve anlamayı kolaylaştırıyor. Örneğin İngilizce'deki "Lord" sözcüğü ile Fransızca'daki "Senyör" kelimelerinin -lügat açısından- "Rabb" kelimesiyle aynı anlama geldiğini ve zamanla bu kelimelerin sen/erlik ve yücelik mefhumu kazandığını belirtmektedir. Yine Farsça'daki "soylu" anlamına gelen "hüdavend" ve "hüdavendigar" sözcüklerinin zamanın seyriyle birlikte dini bir anlam kazanarak, halık-yaratıcı Allah anlamına şamil olduğunu dile getiriyor.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">3- Siyak-sibak ilişkisini sürekli olarak göz önünde bulundurmak: Yazar gerek bir nüzul grubu içerisindeki ayetler, gerekse de nüzul gurupları arasında siyak-sibak ilişkisi kurarak, bütüncül bir yaklaşım sergiliyor. Bir örnek vermek gerekirse, Tekasür süresindeki "çoklukla oyalanmayı", Asr süresindeki "insanlığın hüsranlığı"nın asıl sebebi olarak göstermesi ve böylece Kur'an ayetlerinin ardışık bir sıralanışının olduğunu vurgulamasını zikredebiliriz.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">4- Hem klasik müfessirlerin, hem de çağdaş düşünürlerin görüşlerinden istifade etmek; değişik fikir ve görüşleri karşılaştırmak suretiyle değerlendirmelerde bulunmak.<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm;"><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">5- Modern bilimin verilerinden yararlanmak: Özellikle tabii fenomenlerden bahseden -kasemler gibi- ayetlerin açıklanmasında bilimsel verileri kullanmaktadır. Örneğin onuncu nüzul grubu olarak ele aldığı Tarık suresinin tefsirinde, astronomik bilgilere geniş yer vermektedir.<o:p></o:p></span></div><span style="font-family: 'Verdana','sans-serif'; font-size: 9pt;">Yazarın tefsirinde takip ettiği metot, genel olarak yukarıda özetlediğimiz gibi olmakla birlikte, yazarın mümkün olduğunca ayetleri geniş bir perspektiften ele alması, ayetlerin mesajlarını dile getirirken, nazil olduğu ortamdaki siyasal, sosyal ve ekonomik olguları dikkate alması ve tüm bunları sistematize ederek sunmasını da diğer özellikleri arasında sayabiliriz. Bütüncül bir bakış açısıyla ayetlerin ve nüzul gruplarının ele alınarak kuşatıcı mesajlar verilmeye çalışılması, değişik görüş ve fikirlerin değerlendirilmesi ve ayetlerle samimi bir şekilde hemhal olma havasının eserde hissedilmesi, kitabın ve yazarın olumlu taraflarıdır. Öte yandan, yazarın modern bilimin verilerini fazlaca kullanması, bizzat kendisinin de vurguladığı mesajları zaman zaman boğucu nitelikte olabilmektedir. Öyle ki, kitabın mütercimi de, giriş bölümünde yaptığı değerlendirmede, yazarın bu metodu uygularken bazen "19 Meselesi" gibi İndi tevillere gittiğini belirtmektedir. Bu tür yaklaşımların, Kur'an'ın anlamını modern bir tarzda tahrif etmek demek olduğunu hatırdan çıkarmamak gerekiyor.</span>parantezantitezhttp://www.blogger.com/profile/03919498472643856067noreply@blogger.com0